Mùa tuyển sinh đại học năm 2025 đang diễn ra với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Bên cạnh những giọt nước mắt hạnh phúc vỡ òa khi con cái trúng tuyển, không ít gia đình và học sinh phải đối mặt với nỗi thất vọng và lo âu khi không đạt được nguyện vọng.
Câu chuyện của một gia đình tại Hà Nội đã khiến nhiều người phải suy ngẫm về việc chọn ngành, chọn trường và kỳ vọng của người lớn đối với con cái. Trong một quán cà phê, cuộc trò chuyện giữa các phụ huynh về điểm số của con cái đã trở thành đề tài chính. Một người mẹ cho biết con mình đạt 26,5 điểm và đang tính đăng ký ngành marketing, nhưng bà vẫn phân vân không biết liệu ngành đó có dễ xin việc hay không. Một người khác cũng chia sẻ rằng con mình đạt 27 điểm nhưng lại muốn học đồ họa, trong khi bà muốn con học ngành có triển vọng hơn như bác sĩ hoặc kỹ sư.
Những câu chuyện như vậy không chỉ dừng lại ở điểm số mà còn xoay quanh nỗi băn khoăn về việc chọn ngành, chọn trường và liệu con có đạt được kỳ vọng của người lớn hay không. Ngay sau khi điểm thi tốt nghiệp THPT được công bố, các thông tin về những học sinh đạt điểm cao và lời chúc mừng từ người thân, bạn bè đã xuất hiện tràn lan trên các trang mạng xã hội. Tuy nhiên, không nhiều người nói về những học sinh không đạt được nguyện vọng, về những cách vượt qua thất bại và lựa chọn lại hướng đi.
Điều này không chỉ phản ánh khía cạnh tâm lý mà còn cho thấy một quan niệm xã hội về thành công theo cách hiểu hẹp, rằng chỉ khi đạt được thành tích, điểm cao mới là câu chuyện đáng kể. Khi con cái không đạt được điểm như kỳ vọng của cha mẹ hay trượt khỏi ngưỡng mà chính bản thân các em từng mơ ước, nhiều gia đình rơi vào khoảng lặng. Không ít cha mẹ rơi vào cảm giác hụt hẫng hoặc thất vọng. Những phản ứng ấy dù có phần tự nhiên nhưng có thể khiến một kỳ thi trở thành vết thương tâm lý khó lành trong hành trình trưởng thành của một con người.
Thực tế xã hội ngày nay, các cơ hội thành công đang dịch chuyển từ phụ thuộc nhiều vào bằng cấp sang năng lực hay khả năng học tập suốt đời. Vì thế, thi trượt đại học không phải là bước trượt khỏi cuộc sống mà chỉ là một sự đứt mạch tạm thời. Hơn lúc nào hết, đây là thời điểm mà gia đình thực hiện chức năng giáo dục con về niềm tin vào bản thân và bản lĩnh đối mặt với thất bại. Cha mẹ cũng đang bước vào một kỳ thi: thi về lòng tin, thi về cách yêu, thi về bản lĩnh đồng hành cùng con trong những thời điểm khó khăn.
Một nền giáo dục nhân bản không chỉ dạy trẻ cách chinh phục mục tiêu mà còn dạy trẻ cách đối diện với mất mát. Trong mọi bối cảnh, trẻ vẫn cần được tôn trọng: có ước mơ, biết năng lực cá nhân và quyền được thử – sai – sửa – lớn lên.