Một cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga đã gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống phòng không của Ukraine, khi phá hủy một trong những hệ thống S-300PS cuối cùng còn sót lại gần làng Hvardiiske, thuộc khu vực Odessa. Đoạn video ghi lại từ máy bay không người lái (UAV) đã xác nhận cuộc tấn công và cho thấy rõ mức độ phá hủy sau đòn đánh.
Hệ thống S-300PS từng là biểu tượng của sức mạnh quân sự Liên Xô, được coi là một trong những hệ thống phòng không hiện đại nhất thế giới vào thời điểm năm 1991. Ukraine đã thừa hưởng nhiều tổ hợp như vậy sau khi Liên Xô tan rã, do từng đóng vai trò là ‘tuyến phòng thủ thứ tư’ trong chiến lược phòng thủ của khối Hiệp ước Warsaw chống lại NATO. Các tổ hợp S-300, cùng với hệ thống tầm trung Buk-M1, đã tạo thành mạng lưới phòng không đáng gờm nhất châu Âu trước khi chiến sự Nga – Ukraine bùng nổ vào năm 2022.
Tuy nhiên, Ukraine phải đối mặt với một thách thức lớn khi không thể tự sản xuất hoặc bổ sung tên lửa và linh kiện thay thế cho những tổ hợp S-300, do toàn bộ dây chuyền sản xuất nằm ở Nga. Ngay từ cuối năm 2022, Không quân Ukraine đã cảnh báo rằng họ sắp hết tên lửa cho các hệ thống S-300 và Buk, đồng nghĩa với việc các tổ hợp phòng không chủ lực sẽ dần trở nên ‘vô dụng’. Để bù đắp, một số quốc gia châu Âu từng sở hữu S-300 đã chuyển giao toàn bộ số hệ thống còn lại cho Ukraine.
Nhưng khi kho S-300 cạn kiệt, Mỹ và các đồng minh phương Tây buộc phải viện trợ những tổ hợp phòng không hiện đại hơn, như MIM-104 Patriot, nhằm giữ vững ‘lá chắn bầu trời’ cho Ukraine. Thế nhưng, ngay cả Patriot cũng không tránh khỏi số phận bị phá hủy bởi Iskander-M, loại tên lửa đạn đạo chiến thuật cực kỳ nhanh và khó đánh chặn của Nga. Kể từ đầu năm 2024, nhiều đoạn video cho thấy các khẩu đội Patriot, radar và xe chỉ huy của Ukraine bị phá hủy trong các đòn tấn công chính xác.
Lý do khiến Iskander-M nguy hiểm đến vậy được chính phía Ukraine thừa nhận. Người phát ngôn của Không quân Ukraine Igor Ignat, cho biết: ‘Tên lửa Iskander thực hiện các động tác né tránh ở giai đoạn cuối, khiến hệ thống Patriot không thể tính toán chính xác đường bay. Ngoài ra, Iskander còn có thể phóng ra mồi nhiễu để đánh lạc hướng tên lửa đánh chặn’.
Không chỉ tấn công các tổ hợp phòng không, Iskander-M còn thường xuyên được sử dụng để phá hủy những mục tiêu quan trọng như trung tâm chỉ huy, khu vực tập trung quân, chiến đấu cơ.
