Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới và phức tạp trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống. Trong đó, biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến đời sống và sinh kế của người dân ở những khu vực này. Tình trạng dịch bệnh lây lan nhanh chóng cũng làm gia tăng mối lo ngại về sức khỏe và an toàn của cộng đồng. Ngoài ra, việc di cư tự do không kiểm soát, hoạt động buôn bán người, tình hình tội phạm và khủng bố gia tăng đang trở thành những mối đe dọa đáng kể đến an ninh và ổn định của xã hội.

Những thách thức an ninh phi truyền thống này không chỉ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh và ổn định xã hội mà còn làm chậm quá trình phát triển bền vững ở các vùng DTTS. Điều này đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ các cấp chính quyền và cần có những chính sách cụ thể, phù hợp với đặc điểm và nhu cầu thực tế của từng vùng. Để đảm bảo an sinh xã hội, ổn định và phát triển bền vững, việc xây dựng và triển khai các chính sách đồng bộ và toàn diện trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Chính phủ và các tổ chức liên quan cần tập trung vào việc nghiên cứu, đề xuất và thực hiện các chính sách hỗ trợ đa dạng, bao gồm cải thiện điều kiện sống, nâng cao chất lượng giáo dục và y tế, cũng như tăng cường khả năng phòng chống và ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Bên cạnh đó, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số cũng cần được chú trọng, góp phần xây dựng một xã hội đa dạng, hòa nhập và phát triển bền vững.

Các giải pháp can thiệp cần được triển khai một cách linh hoạt và phù hợp, tránh áp dụng máy móc và đảm bảo tính đặc thù cho từng vùng. Sự tham gia tích cực của cộng đồng dân tộc thiểu số vào quá trình xây dựng và thực hiện chính sách cũng là yếu tố quan trọng, giúp tăng tính hiệu quả và phù hợp của các giải pháp. Từ đó, các vùng DTTS tại Việt Nam có thể vượt qua những thách thức an ninh phi truyền thống, tiến tới mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng.

Chi tiết hơn về các chính sách và hoạt động hỗ trợ vùng DTTS có thể được tham khảo tại các nguồn thông tin chính thức của Chính phủ và các tổ chức xã hội.

Quản lý đất đai bền vững là một yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo an ninh lương thực, duy trì cân bằng sinh thái và giảm thiểu các tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu. Giáo sư, Tiến sĩ Võ Quang Minh, người đứng đầu Bộ môn Tài nguyên đất đai, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên, Đại học Cần Thơ, đã nhấn mạnh rằng đất đai là một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá và đóng vai trò là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thay thế. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng và quản lý, các đặc tính lý học và hóa học của đất đã bị thay đổi đáng kể.

Nhiều ý kiến cho rằng công tác quy hoạch và sử dụng đất chưa đạt được sự hợp lý, dẫn đến mất cân đối giữa phát triển đô thị, công nghiệp với bảo tồn thiên nhiên. Tình trạng tranh chấp đất đai ngày càng gia tăng, và sự minh bạch trong quản lý và phân bổ nguồn lực còn hạn chế. Dữ liệu đất đai hiện tại chưa được đồng bộ, phân tán và thiếu sự chia sẻ liên thông. Tổ chức hành chính còn cồng kềnh, chưa linh hoạt và chậm thích ứng với những thay đổi. Ngoài ra, còn tồn tại rủi ro về an ninh mạng và thiếu cơ chế phối hợp giữa các ngành.

Để hướng tới một hệ thống quản lý đất đai bền vững, cần có một cách tiếp cận toàn diện, đa chiều và liên ngành đối với những vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Tại Hội thảo khoa học Quản lý đất đai toàn quốc lần thứ 3 với chủ đề “Quản lý đất đai bền vững”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hiếu Trung, Phó Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ, đã cho biết hội thảo là diễn đàn trao đổi học thuật, chia sẻ kết quả nghiên cứu và tăng cường kết nối giữa các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên, học viên, nghiên cứu sinh và các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Đại học Cần Thơ sở hữu lợi thế và năng lực phát triển nghiên cứu nổi bật trong lĩnh vực Quản lý đất đai, với hai phòng thí nghiệm hiện đại: phòng thí nghiệm Tài nguyên đất đai và phòng thí nghiệm GIS – Viễn thám thuộc Bộ môn Tài nguyên đất đai, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên quản lý. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại và đồng bộ, hai phòng thí nghiệm không chỉ đáp ứng tốt công tác đào tạo thực hành mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển các hướng nghiên cứu liên ngành và ứng dụng thực tiễn cao.

Một trong những điểm nổi bật được đề cập tại hội thảo là việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai. Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã đề xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số trong tất cả các hoạt động của lĩnh vực quản lý đất đai thông qua xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin, dự báo và phân tích, giám sát và quản lý, tối ưu hóa quy hoạch đất đai, sử dụng đất theo mục đích, tăng cường dịch vụ công trực tuyến…

Đồng quan điểm trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Trọng Phương, Trưởng khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng Việt Nam cần chuyển đổi mô hình quản lý đất đai từ thủ công sang số hóa, từ phân tán sang tích hợp; đồng bộ hóa công nghệ – thể chế – tổ chức hành chính; hướng tới mô hình quản trị đất đai: hiện đại – minh bạch – liên thông – bền vững.