Trong thời đại số hiện nay, vấn đề lừa đảo trực tuyến đang trở thành một thách thức cấp thiết và đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội. Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam hiện có hơn 70 triệu người sử dụng Internet trên tổng số hơn 100 triệu dân, đứng đầu khu vực về mật độ sử dụng mạng xã hội và dịch vụ trực tuyến. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các hình thức lừa đảo trực tuyến. Đã có hàng loạt vụ việc người dân bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng qua mạng xã hội, email giả mạo, ứng dụng độc hại, website lừa đảo… được ghi nhận tại nhiều địa phương. Các đối tượng lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi, sử dụng công nghệ cao để qua mặt cả những người có hiểu biết. Mục tiêu cuối cùng của họ luôn là chiếm đoạt tài sản thông qua thủ đoạn giả danh, đánh vào tâm lý sợ hãi, nhẹ dạ, lòng tham hoặc sự thiếu cảnh giác của nạn nhân.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hành tài liệu hướng dẫn ‘Kỹ năng nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến’, trong đó tổng hợp nhiều phương thức và kịch bản lừa đảo phổ biến. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm giả mạo cơ quan nhà nước, công an, tòa án… gọi điện yêu cầu phối hợp điều tra, chuyển tiền phục vụ kiểm tra tài chính; lừa đảo trúng thưởng, việc làm, đầu tư sinh lời cao, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền đặt cọc; tấn công bằng mã độc thông qua ứng dụng giả mạo, file đính kèm trong email, hoặc liên kết chứa mã độc; giả danh người thân qua mạng xã hội, dùng ảnh, video giả (deepfake) nhờ chuyển tiền gấp; tấn công tài khoản ngân hàng, ví điện tử thông qua các kỹ thuật phishing (giả mạo), smishing (tin nhắn lừa đảo), vishing (cuộc gọi lừa đảo)…

Để tự bảo vệ trên không gian mạng, Cục An toàn thông tin đã đưa ra 5 nhóm kỹ năng thiết yếu. Thứ nhất là kỹ năng nhận biết, giúp người dân kịp thời phát hiện nguy cơ. Người dùng cần nắm được cách tiếp cận, phương thức lừa đảo và kịch bản thường gặp. Thứ hai là kỹ năng phát hiện, giúp người dùng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua các kênh như cuộc gọi, email, mạng xã hội, website, ứng dụng… Thứ ba là kỹ năng xử lý, khi nghi ngờ hoặc đã rơi vào bẫy lừa đảo, người dân cần biết cách xử lý đúng đắn. Thứ tư là kỹ năng phòng tránh, với nguyên tắc quan trọng là ‘phòng hơn chống’. Cuối cùng là kỹ năng bảo vệ lâu dài, với ‘3 nguyên tắc vàng’ và ‘6 KHÔNG’. Cục An toàn thông tin đã đưa ra các hướng dẫn cụ thể để giúp người dân nâng cao cảnh giác và kỹ năng bảo vệ bản thân.

Cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Lừa đảo trực tuyến là tội phạm công nghệ cao, khó kiểm soát và dễ lan rộng. Do đó, việc chủ động nhận diện và cảnh báo là vô cùng cần thiết. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần tích cực tham gia tuyên truyền, chia sẻ kiến thức phòng chống lừa đảo đến cộng đồng. Bằng cách nâng cao nhận thức và kỹ năng, mỗi người có thể trở thành một thành phần quan trọng trong việc xây dựng một không gian mạng an toàn và bảo vệ tài sản của mình.

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua một cuộc chuyển đổi số mạnh mẽ, với sự phát triển không ngừng của công nghệ blockchain và tài sản số, Việt Nam cũng không đứng ngoài xu hướng này. Với hơn 27 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, Việt Nam hiện là quốc gia có tỷ lệ người dân sở hữu tài sản mã hóa cao nhất châu Á. Điều này cho thấy sự quan tâm và tiềm năng lớn trong lĩnh vực này.

Sự kiện GM Việt Nam 2025 – một trong những sự kiện blockchain, tài sản số và công nghệ đầu tư hàng đầu châu Á, đã diễn ra gần đây tại Hà Nội. Sự kiện đã thu hút hơn 20.000 người tham dự và quy tụ hơn 200 diễn giả hàng đầu trong nước và thế giới. Sự kiện này không chỉ là một cơ hội để các chuyên gia và doanh nghiệp chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, mà còn là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng và phát triển thị trường tài sản số tại Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn mà thị trường tài sản số mang lại, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo thống kê từ Chainalysis, từ năm 2020 đến tháng 2 năm nay, thế giới đã ghi nhận 657 vụ tấn công vào hệ thống blockchain, gây thiệt hại lên tới 12,8 tỷ USD. Điều này cho thấy việc xây dựng một thị trường tài sản số minh bạch và an toàn tại Việt Nam là cấp thiết và quan trọng.

Các chuyên gia cho rằng, để biến tài sản số thành lợi thế cạnh tranh và hút vốn, Việt Nam cần dựa vào thế hệ trẻ – những công dân tương lai của các trung tâm tài chính, những người đang phát triển và sở hữu nhiều tiềm năng trong lĩnh vực này. Sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp và tổ chức quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển thị trường tài sản số tại Việt Nam.

Nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực blockchain và tài sản số đã có mặt tại Việt Nam, như MEXC, BingX, Aptos Labs, và Kyros Ventures. Họ đang tích cực hỗ trợ và tài trợ cho các dự án và doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm và công nghệ để giúp Việt Nam xây dựng một thị trường tài sản số an toàn và minh bạch.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Quang Dũng nhấn mạnh, chuyển đổi số chỉ có thể thành công nếu đi kèm với năng lực bảo vệ dữ liệu, bảo vệ người dùng và bảo vệ chủ quyền số. Những nỗ lực xây dựng sàn giao dịch hay đổi mới sáng tạo sẽ không thể đi xa nếu thiếu một lớp bảo vệ tin cậy. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc xây dựng một thị trường tài sản số an toàn và minh bạch.

Trong tương lai, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế sandbox để hỗ trợ sự phát triển của thị trường tài sản số. Đồng thời, các doanh nghiệp và người dùng cũng cần phải cùng nhau xây dựng và tuân thủ các nguyên tắc chung cho một nền kinh tế số an toàn và minh bạch. Việc này không chỉ giúp Việt Nam tận dụng được những cơ hội từ thị trường tài sản số, mà còn giúp giảm thiểu những rủi ro và thách thức liên quan.

Việc phát triển thị trường tài sản số tại Việt Nam không chỉ là một cơ hội, mà còn là một thách thức lớn. Với sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp, tổ chức quốc tế và sự quan tâm của người dân, Việt Nam có thể xây dựng một thị trường tài sản số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững. Xem thêm thông tin về Chainalysis và các hoạt động của họ trong lĩnh vực blockchain và tài sản số.