Luật Nhà giáo – một đạo luật quan trọng sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong việc nâng cao vị thế và quyền lợi của nhà giáo. Một trong những điểm mới nổi bật của luật này là việc bỏ chia hạng nhà giáo, thay vào đó, chức danh nhà giáo sẽ được xác định dựa trên yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp trong từng cấp học và trình độ đào tạo. Điều này được kỳ vọng sẽ chấm dứt những bất cập và bất công trong việc trả lương cho nhà giáo hiện nay.

Thay đổi quan trọng trong việc xếp hạng và trả lương cho nhà giáo

Từ ngày 01/01/2026, giáo viên sẽ không còn được chia thành các hạng I, II, III như hiện nay. Thay vào đó, lương của nhà giáo sẽ được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ tham mưu Chính phủ xếp lại bảng lương của một số chức danh nhà giáo, bao gồm giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, và giáo viên giáo dục nghề nghiệp hạng IV. Mục đích là để bảo đảm tính thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà giáo và viên chức các ngành, lĩnh vực khác.

Chính sách tiền lương và phụ cấp cho nhà giáo

Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo cũng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng. Theo đó, hệ số lương đặc thù đối với nhà giáo sẽ được áp dụng với mức từ 1,1 đến 1,6 tùy theo cấp học và trình độ đào tạo. Điều này sẽ giúp bảo đảm mức sống của nhà giáo, giúp họ an tâm công tác và cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Chính sách ưu đãi và phụ cấp đặc thù cho nhà giáo

Bên cạnh đó, Luật Nhà giáo cũng quy định các chính sách ưu đãi và phụ cấp đặc thù khác cho nhà giáo. Chính sách thu hút và trọng dụng nhà giáo sẽ bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận, tiền lương, phụ cấp, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bổ nhiệm, điều kiện làm việc, trang thiết bị làm việc, và phúc lợi.

Đảm bảo công bằng và hợp lý trong việc trả lương cho nhà giáo

Việc xếp lương theo cấp học và trình độ đào tạo sẽ giúp đảm bảo công bằng và hợp lý trong việc trả lương cho nhà giáo. Giáo viên có trình độ đào tạo cao hơn sẽ được hưởng lương cao hơn, và giáo viên có hiệu quả công việc cao hơn sẽ được thưởng cao hơn.

Trách nhiệm và kỷ luật nghiêm khắc

Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả của các chính sách mới, cần phải đi kèm với trách nhiệm và cấm tuyệt đối dạy thêm tiêu cực, dạy thêm trái phép. Chỉ khi có sự kết hợp giữa nâng cao vị thế và quyền lợi của nhà giáo với trách nhiệm và kỷ luật nghiêm khắc, chúng ta mới có thể trả lại sự tôn nghiêm, uy tín và vị thế của nhà giáo.

Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Mục tiêu chiến lược của đề án là xây dựng ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong từng lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0.

Đặc biệt, trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học, đề án đặt mục tiêu hình thành ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam. Mỗi mạng lưới sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, phối hợp với ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tham gia.

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ hội nhập toàn cầu.

Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn thúc đẩy sự phát triển của nghiên cứu khoa học và công nghệ tại Việt Nam.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Qua đó, Việt Nam kỳ vọng sẽ tạo ra một thế hệ nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng đáp ứng thách thức và cơ hội trong thời kỳ hội nhập toàn cầu.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tham mưu, trình Chính phủ ban hành 3 Nghị định và ban hành 12 Thông tư theo thẩm quyền để đảm bảo hiệu lực thi hành của Luật Nhà giáo. Luật này được Quốc hội thông qua vào ngày 16/6, với 9 chương và 42 Điều, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo tại Việt Nam.

Lần đầu tiên trong lịch sử, Quốc hội đã ban hành một đạo luật riêng dành cho nhà giáo, quy định đầy đủ về vị trí, vai trò, quyền, nghĩa vụ và các chế độ, chính sách dành cho đội ngũ này. Luật Nhà giáo thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo – lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục.

Ông Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho biết có 5 điểm nổi bật đáng chú ý trong Luật Nhà giáo. Thứ nhất, Luật khẳng định vị thế, bảo vệ danh dự và uy tín nghề giáo. Thứ hai, lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp.

Thứ ba, Luật đưa ra một số chính sách đãi ngộ, hỗ trợ, thu hút tốt hơn đối với nhà giáo. Thứ tư, chuẩn hóa và phát triển đội ngũ – nâng cao chất lượng giáo dục. Thứ năm, tăng quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục và giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục.

Để triển khai Luật Nhà giáo hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phải hoàn thành việc ban hành các văn bản dưới luật trong thời hạn 6 tháng, đồng thời với việc sửa đổi, bổ sung các Luật khác liên quan đến giáo dục. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Việc triển khai Luật Nhà giáo cũng đặt ra một số khó khăn và thách thức, đặc biệt là về nguồn lực và sự phức tạp của hệ thống pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của Chính phủ và các cơ quan có liên quan, những khó khăn này có thể được vượt qua để đảm bảo hiệu lực thi hành của Luật.

Theo laodongthang5.vn, quá trình triển khai Luật Nhà giáo sẽ cần sự tham gia tích cực của các cơ quan, tổ chức và cá nhân, đặc biệt là đội ngũ nhà giáo trên toàn quốc. Chỉ khi có sự chung tay và ủng hộ của toàn xã hội, Luật Nhà giáo mới có thể được thực hiện hiệu quả và mang lại những kết quả tích cực cho sự phát triển của giáo dục Việt Nam.