Vai Trò Chủ Lực Của Khu Vực Kinh Tế Nhà Nước Trong Nền Kinh Tế

Trong bối cảnh hiện nay, khu vực kinh tế nhà nước (KTNN) đang đóng vai trò chủ lực trong các ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế. Không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo vệ chủ quyền quốc gia, KTNN còn là lực lượng sản xuất chủ đạo, dẫn dắt và hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển. Đặc biệt, các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang nắm giữ vai trò trụ cột trong các lĩnh vực then chốt như năng lượng, tài chính, viễn thông, khai thác tài nguyên chiến lược, phát triển hạ tầng kỹ thuật quốc gia.

Vai trò của DNNN không chỉ dừng lại ở việc là lực lượng sản xuất chủ đạo mà còn là công cụ điều tiết thị trường, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và công bằng xã hội. Tuy nhiên, thực tế những năm qua, khu vực DNNN cũng bộc lộ nhiều bất cập. Chỉ số ICOR trung bình của DNNN ở mức 6,1, cao hơn nhiều so với khu vực tư nhân và doanh nghiệp FDI. Nhiều dự án do DNNN làm chủ đầu tư vẫn xảy ra tình trạng chậm tiến độ, đội vốn, hiệu quả thấp, gây lãng phí nguồn lực.

Về quản trị doanh nghiệp, nhiều DNNN vẫn duy trì mô hình quản lý mang tính hành chính, chưa ứng dụng đầy đủ thông lệ quản trị tiên tiến; chuyển đổi số còn chậm, dữ liệu phân tán. Điều này cho thấy cần có những giải pháp toàn diện để khắc phục những hạn chế, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN.

Quan Điểm Nhất Quán Về Vai Trò Của Kinh Tế Nhà Nước

Từ Nghị quyết Trung ương 3 khóa IX (năm 2001) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả DNNN, đến Nghị quyết số 12-NQ/TW (năm 2017), Đảng ta luôn nhất quán quan điểm: Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế; DNNN phải trở thành lực lượng vật chất quan trọng, dẫn dắt và hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển.

Luật số 68/2025/QH15 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/8/2025, đã tạo hành lang pháp lý mới cho việc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Luật này thể hiện bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương của Đảng: tăng quyền tự chủ, tăng trách nhiệm giải trình, tách bạch chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước.

Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Khu Vực Kinh Tế Nhà Nước

Để phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả KTNN, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế; đổi mới quản trị doanh nghiệp; đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn; chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp khu vực KTNN phát huy tối đa vai trò chủ đạo, đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Tái Cấu Trúc Toàn Diện Khu Vực Kinh Tế Nhà Nước

Trong bối cảnh phát triển mới, KTNN với lực lượng nòng cốt là các DNNN vẫn giữ vai trò nền tảng trong phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, để khu vực này thực sự phát huy vai trò chủ đạo, không còn con đường nào khác ngoài tái cấu trúc toàn diện: vận hành theo nguyên tắc thị trường, quản trị hiện đại, minh bạch, chuyên nghiệp. Điều này sẽ giúp DNNN trở thành lực lượng dẫn dắt và hỗ trợ hiệu quả cho các thành phần kinh tế khác, thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Chuyển đổi số trong khu vực công đang ngày càng trở thành một phần quan trọng trong quá trình cải cách thể chế quốc gia. Việc áp dụng công nghệ số vào khu vực công không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động của các cơ quan Nhà nước mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận dịch vụ công một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Theo các chuyên gia, chuyển đổi số trong khu vực công đang nổi lên như một yêu cầu thiết yếu trong bối cảnh hiện nay. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực quản trị và hiện đại hóa nền hành chính mà còn tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực công. Nghị quyết số 57-NQ/TW đã đề ra định hướng đột phá về thể chế cho phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Điều này không chỉ đặt ra những mục tiêu dài hạn mà còn định vị lại vai trò của khu vực công trong hệ sinh thái số quốc gia.

Tuy nhiên, việc triển khai chuyển đổi số trong khu vực công vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Các chuyên gia chỉ ra rằng việc phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ tại các cơ quan Nhà nước còn rất lạc hậu. Nhiều nơi vẫn sử dụng các hệ thống công nghệ cũ và không đồng bộ, gây khó khăn trong việc tích hợp các giải pháp số hóa mới. Ngoài ra, ngân sách dành cho chuyển đổi số thường bị giới hạn, đặc biệt là ở các địa phương hoặc cơ quan cấp cơ sở.

Ngành Ngân hàng là một trong những bộ ngành tiên phong trong chuyển đổi số và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tích cực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để tạo điều kiện thúc đẩy quá trình chuyển đổi số ngành Ngân hàng. Hiện đã có 63 tổ chức tín dụng triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip tại quầy và 57 tổ chức tín dụng triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip qua mobile app.

Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng đã chủ động kết nối trực tiếp với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, triển khai đa dạng các giải pháp thanh toán, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thanh toán trực tuyến phí, lệ phí, thuế và các nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong triển khai chuyển đổi số ngành Ngân hàng, bao gồm sự phát triển nhanh của công nghệ, gia tăng rủi ro an ninh mạng, khuôn khổ pháp lý, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và sự thay đổi văn hoá tổ chức.

Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm trong chuyển đổi số. Điều này sẽ giúp cùng với các bộ, ngành xây dựng một nền hành chính công hiện đại, thuận tiện, tạo tiền đề mới cho phát triển kinh tế, xã hội.

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang gặp phải nhiều thách thức và rào cản cần được giải quyết. Ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM – VUSTA, Chủ tịch VDIC, Trung tâm Thông tin Truyền thông số Việt Nam của Hội Truyền Thông Số, cho rằng việc chuyển đổi số chỉ được xem như một nhiệm vụ công nghệ đơn thuần mà không gắn liền với cải cách thể chế, quản trị và đo lường hiệu quả sử dụng nguồn lực công thì rất khó tạo ra đột phá thực chất.

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là hạ tầng công nghệ tại các cơ quan Nhà nước còn rất lạc hậu, thiếu đồng bộ và khó tích hợp. Nhiều nơi vẫn sử dụng hệ thống lưu trữ dữ liệu rời rạc, không tương thích, gây cản trở việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành, địa phương. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng không có một kiến trúc công nghệ thống nhất, việc kết nối dữ liệu dân cư, thuế, y tế, tài chính… trở thành bài toán nan giải, dù các hệ thống đó đã được đầu tư lớn trong nhiều năm.

Tổng mức đầu tư cho các chương trình chuyển đổi số khu vực công bao gồm hạ tầng dữ liệu dân cư, căn cước công dân gắn chip, Cổng dịch vụ công quốc gia, nền tảng số ngành dọc… đã vượt hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sự phân bổ ngân sách thiếu đồng đều giữa trung ương và địa phương, khiến các cấp cơ sở khó có khả năng triển khai đồng bộ. Ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng chuyển đổi số khu vực công còn đối mặt với bài toán nhân lực công nghệ cao. Các chuyên gia giỏi về trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, phân tích dữ liệu thường lựa chọn khu vực tư nhân hoặc các công ty công nghệ lớn do chính sách lương thưởng vượt trội.

Trong khi đó, cán bộ, công chức tại nhiều cơ quan hành chính, đặc biệt ở tuyến huyện, xã thiếu kỹ năng số, thiếu cả động lực và tâm thế thích nghi với công nghệ mới. Một thách thức khác là nguy cơ tấn công mạng ngày càng lớn khi dữ liệu nhạy cảm như thông tin công dân, tài chính, y tế… được số hóa và lưu trữ tập trung, nhưng lại thiếu lớp bảo vệ pháp lý và công nghệ tương xứng. Hệ thống pháp luật về bảo mật dữ liệu, an toàn thông tin, lưu trữ số… vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của công nghệ, gây ra khoảng trống trong việc xử lý sự cố và đảm bảo niềm tin số cho người dân.

Để tháo gỡ những nút thắt hiện nay, ông Hòa nêu 4 đề xuất: tăng ngân sách đầu tư hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số cho khu vực công, khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia cung cấp giải pháp số cho khu vực công và xây dựng trung tâm giám sát an ninh mạng quốc gia, đồng thời ban hành khung pháp lý chặt chẽ về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và lưu trữ số. Điều này sẽ giúp Việt Nam đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số trong khu vực công, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực công và tạo ra đột phá thực chất trong thời gian tới.

Tham khảo thêm thông tin tại: https://www.vietnamnet.vn/

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3-8,5% vào năm 2025, một con số đầy tham vọng và thách thức. Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện cải cách thể chế và tận dụng tốt các trụ cột của nền kinh tế.

Cải cách thể chế được xem là một trong những yếu tố then chốt giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường.

Bên cạnh đó, tận dụng tốt các trụ cột của nền kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng. Các trụ cột này bao gồm khu vực tư nhân, khu vực xuất khẩu và đầu tư công. Khu vực tư nhân với vai trò là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế cần được khuyến khích và hỗ trợ thông qua các chính sách ưu đãi và hỗ trợ tài chính. Khu vực xuất khẩu cần tiếp tục được đẩy mạnh thông qua việc đa dạng hóa thị trường, tăng cường năng lực sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đầu tư công cần được tập trung vào các dự án trọng điểm, mang lại hiệu quả kinh tế cao và thúc đẩy phát triển hạ tầng.

Đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3-8,5% vào năm 2025 không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống chính trị cũng như sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Cộng đồng doanh nghiệp cần tích cực đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng cơ hội từ quá trình toàn cầu hóa. Người dân cũng cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của phát triển kinh tế và tham gia vào quá trình xây dựng và phát triển đất nước.

Việc đạt được mục tiêu tăng trưởng này sẽ giúp Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những nền kinh tế năng động và có tiềm năng phát triển lớn ở khu vực. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam cần tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh và đẩy mạnh các cuộc cải cách để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng để phát triển thị trường bất động sản, cần nhận diện và tháo gỡ các rào cản về chính sách và tín dụng. Mới đây, Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam và Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam đã tổ chức diễn đàn về vai trò của hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan báo chí trong xây dựng và phản biện chính sách.

Các chuyên gia cho rằng quyết tâm chính trị và nỗ lực trong việc xây dựng hệ thống pháp luật hiện đại và thực chất là nền tảng quan trọng cho đầu tư và phát triển. Trong bối cảnh hiện nay, việc cải cách thể chế đang là yêu cầu cấp thiết, không chỉ trong lĩnh vực bất động sản mà còn trên nhiều lĩnh vực khác. Để đạt được mục tiêu này, cần sự đồng lòng và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận của hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, người dân, nhà khoa học và cơ quan báo chí.

Đặc biệt, vai trò của hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan báo chí trong việc xây dựng và thực thi chính sách là rất quan trọng. Hiệp hội bất động sản Việt Nam đã tích cực tham gia vào quá trình xây dựng và sửa đổi Luật Đất đai, đóng góp hàng trăm kiến nghị cụ thể. Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn nhiều bất cập cần được giải quyết.

Các chuyên gia đề xuất mô hình ‘tam giác’ phối hợp giữa hiệp hội, doanh nghiệp và báo chí để tham gia có trách nhiệm, kết nối dữ liệu và truyền thông hiệu quả. Đồng thời, cần đổi mới tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, với vai trò của cơ quan quản lý như ‘bà đỡ’ cho cộng đồng và doanh nghiệp phát triển.

Bên cạnh đó, việc tăng cường vai trò phản biện của báo chí và các hiệp hội đối với các vấn đề chính sách cũng là điều cần thiết. Tiếng nói của các hiệp hội không chỉ phản ánh thông tin từ thực tiễn mà còn là cầu nối hiệu quả giữa doanh nghiệp và nhà nước.

GS.TS Hoàng Văn Cường nhấn mạnh rằng nếu doanh nghiệp không đủ năng lực để đón nhận và thực thi chính sách thì việc điều chỉnh các quy định và luật để doanh nghiệp tuân thủ và làm tốt là điều quan trọng. Ông cũng cho rằng truyền thông và báo chí cần cung cấp thông tin khách quan và trung thực trong quá trình xây dựng và phản biện chính sách.

Trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách, vai trò của hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan báo chí là rất quan trọng. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên để tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và phát triển. Thông tin từ diễn đàn về vai trò của hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan báo chí trong xây dựng và phản biện chính sách đã giúp làm rõ hơn vai trò của các bên trong quá trình này.