Thực trạng an toàn thực phẩm tại Đồng Nai và các giải pháp giảm thiểu nguy cơ

Thời gian gần đây, vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) đang trở thành một vấn đề nóng tại Việt Nam. Với vị thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi hàng đầu cả nước, tỉnh Đồng Nai đang đối mặt với nhiều thách thức trong kiểm soát ATTP.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đã có một cuộc trò chuyện với báo chí về vấn đề này. Ông Kha Chấn Tuyền chia sẻ, trong những năm gần đây, công tác đảm bảo ATTP tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang được nâng cao rõ rệt.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ. Tại Đồng Nai, với đặc điểm là trung tâm chăn nuôi, trồng trọt và chế biến thực phẩm lớn của cả nước, đang đối mặt với nhiều nguy cơ mất ATTP đáng lo ngại.

Những nguy cơ nổi bật có thể chia thành 5 nhóm chính, bao gồm: nguy cơ từ giết mổ và chế biến nhỏ lẻ, tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh, hệ thống chuỗi lạnh và vận chuyển chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản thực phẩm an toàn, thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở nhỏ lẻ tiềm ẩn nguy cơ cao, và thiếu liên kết chuỗi và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Về tác động lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền cho rằng nếu tình trạng mất ATTP không được kiểm soát hiệu quả, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ rất nghiêm trọng và kéo dài. Ông đề xuất cần xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, từ đó hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn, vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền cũng đánh giá cao tiềm năng hợp tác giữa “3 nhà”: khoa học – doanh nghiệp – địa phương trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ nông trại đến bàn ăn. Ông cho rằng Đồng Nai có đủ nền tảng để trở thành hình mẫu quốc gia về chuỗi thực phẩm an toàn và đề xuất địa phương cần triển khai giải pháp đồng bộ, lấy hợp tác, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực làm trụ cột.

Đồng Nai là một tỉnh có nhiều tiềm năng và lợi thế trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn. Với sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan, tỉnh có thể tạo ra một mô hình mẫu về ATTP, không chỉ đảm bảo sức khỏe cho người dân mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.

Để xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, cần có sự tham gia và phối hợp của nhiều bên, bao gồm cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp, người dân và các tổ chức xã hội. Sự phối hợp này sẽ giúp tạo ra một hệ thống thực phẩm an toàn, từ khâu sản xuất đến tiêu thụ, và đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Một số giải pháp cụ thể có thể được thực hiện để giảm thiểu nguy cơ mất ATTP tại Đồng Nai, bao gồm: tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, chế biến và kinh doanh thực phẩm; nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của ATTP; hỗ trợ doanh nghiệp trong việc áp dụng các công nghệ sản xuất và bảo quản thực phẩm an toàn; và tăng cường hợp tác với các chuyên gia và tổ chức quốc tế để cập nhật kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực ATTP.

Tóm lại, việc đảm bảo ATTP là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết tại Đồng Nai. Với sự hợp tác và nỗ lực của các bên liên quan, tỉnh có thể xây dựng một chuỗi thực phẩm an toàn, đảm bảo sức khỏe cho người dân và góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.

Ngày 2-8, tại thành phố Đà Nẵng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, thuộc Bộ Công Thương, đã phối hợp với Sở Công Thương Đà Nẵng tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số dành cho các ban quản lý chợ, tiểu thương và nhà bán hàng trên địa bàn thành phố. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống bắt kịp với xu thế phát triển của thương mại điện tử trong thời đại kỹ thuật số.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, trong bài phát biểu khai mạc chương trình, đã nhấn mạnh rằng thương mại điện tử không còn đơn thuần là một xu hướng mà đã trở thành một phần thiết yếu của nền kinh tế hiện đại. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử đã tạo ra những cơ hội chưa từng có cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, tối ưu hóa chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử cũng đặt ra những thách thức đáng kể cho các thương nhân tại các chợ truyền thống và các tuyến phố. Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng, với xu hướng chuyển sang mua sắm trực tuyến thông qua các sàn thương mại điện tử. Các nền tảng thương mại điện tử không chỉ cung cấp giá ưu đãi mà còn tổ chức các hoạt động như livestream bán hàng, thu hút người tiêu dùng.

Trước bối cảnh này, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cùng với Sở Công Thương Đà Nẵng đã tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số. Chương trình này trang bị cho các ban quản lý chợ và tiểu thương kiến thức, giải pháp thương mại điện tử thiết thực, cũng như các mô hình kinh doanh, nền tảng và công cụ phù hợp với đặc thù kinh doanh tại chợ truyền thống.

Các chuyên gia từ các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử và chuyển đổi số như Zalo OA, Zalo Pay, Sapo, Haravan, TikTok Shop và Shopee đã chia sẻ kiến thức và giải pháp tại chương trình. Những nội dung được chia sẻ bao gồm tăng lợi nhuận và bán hàng trên Facebook, xây dựng kênh thông tin của chợ và chăm sóc khách hàng thân thiết thông qua Zalo, chuyển đổi số toàn diện cho tiểu thương, ứng dụng không tiền mặt với ví điện tử, và kỹ năng livestream cho các doanh nghiệp và tiểu thương.

Chương trình đào tạo này là một phần của nỗ lực lớn hơn của Chính phủ trong việc hỗ trợ các chợ truyền thống chuyển đổi số. Trước đó, vào ngày 14-6-2025, tại TP.HCM, lãnh đạo Chính phủ, Bộ Công Thương và Ngân hàng Nhà nước đã chính thức kích hoạt Chương trình chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống giai đoạn 2025-2030.

Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ các chợ truyền thống trên toàn quốc cải thiện chất lượng dịch vụ, cung cấp các giải pháp mua sắm trực tuyến, từ đó giữ chân khách hàng và kết nối với các sàn thương mại điện tử. Chương trình cũng hướng tới đưa chợ truyền thống trở thành một phần trong hệ sinh thái thương mại điện tử, tăng sự minh bạch trong giao dịch mua bán và tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Để hỗ trợ tiểu thương trong quá trình chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã ra mắt ‘Cẩm nang chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống’. Cẩm nang này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng tiểu thương.

Bên cạnh đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng giới thiệu Cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống, congdong.tieuthuongvietnam.vn. Cộng đồng này là nơi tụ họp của các tiểu thương, ban quản lý chợ truyền thống, các tuyến phố và các chuyên gia trong lĩnh vực chuyển đổi số. Tham gia cộng đồng sẽ giúp tiểu thương cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyển đổi số thường xuyên, tiếp cận các giải pháp chuyển đổi số nhanh chóng và có cơ hội hỏi-đáp với các chuyên gia.

Trong bối cảnh nhiều chợ truyền thống tại TP.HCM đang đối mặt với khó khăn, vắng khách, việc đẩy mạnh chuyển đổi số được xem là giải pháp quan trọng để ‘giải cứu’ tiểu thương và giúp họ thích nghi với thay đổi trong thói quen mua sắm của người tiêu dùng.

Thực trạng thịt lợn bẩn và lợn nhiễm bệnh đang ngày càng phổ biến trên thị trường, khiến cho việc lựa chọn thực phẩm ngon và đảm bảo chất lượng trở nên khó khăn. Theo báo cáo của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, mỗi năm có hàng nghìn ca ngộ độc thực phẩm liên quan đến thịt và sản phẩm từ thịt, trong đó thịt lợn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Các bệnh như giun sán, tiêu chảy, nhiễm khuẩn E.coli, Salmonella… có thể xuất phát từ việc sử dụng thịt lợn không đảm bảo chất lượng.

Lợn bệnh thường được bán tháo để tránh bị tiêu hủy, và nhiều trường hợp còn được thương lái ‘phù phép’ bằng hóa chất để che lấp mùi hôi và dấu hiệu hư hỏng. Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã liên tục phát hiện các đường dây thu gom, giết mổ và tiêu thụ thịt lợn nhiễm bệnh với quy mô lớn, hoạt động tinh vi và tuồn ra thị trường hàng tấn thịt bẩn mỗi ngày. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống quản lý thực phẩm.

Người tiêu dùng đang ngày càng lo lắng về vấn đề này. Bà Nguyễn Thị Ngọc, một người nội trợ có kinh nghiệm, cho biết: ‘Tôi thường mua thịt ở chợ gần nhà, quen mặt người bán nên cũng yên tâm phần nào. Nhưng dạo này nghe nói nhiều về thịt không kiểm dịch, thịt lợn chết được tuồn vào chợ, mình cũng thấy sợ nên chuyển sang mua ở siêu thị.’ Tuy nhiên, không phải ai cũng có điều kiện để lựa chọn thực phẩm tại siêu thị. Đối với những người bận rộn, việc chọn thịt sạch cũng là một bài toán khó.

Thịt lợn vốn là nguyên liệu chính trong bữa cơm của phần lớn gia đình, nhưng không phải ai cũng cảm thấy an tâm khi chọn mua. TS.BS Bùi Thị Mai Hương, Trưởng khoa Vi sinh thực phẩm và sinh học phân tử – Viện Dinh dưỡng – Bộ Y tế, khuyến cáo người tiêu dùng khi mua thịt lợn cần chú ý quan sát kỹ để phân biệt thịt lợn sạch và lợn nhiễm bệnh. Người tiêu dùng nên tránh mua loại thịt mà lớp mỡ dưới da mỏng, lỏng lẻo, dày chưa đến 1cm. Thịt lợn sạch thường có màu đỏ tươi tự nhiên, phần mỡ trắng sáng, phần da không có các đốm, vết khác thường.

Để mua thịt lợn sạch, TS.BS Bùi Thị Mai Hương khuyên người tiêu dùng nên chọn mua ở các cửa hàng có uy tín, có điều kiện bảo quản tốt như siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, các quầy sạp đã được cơ quan thú y kiểm dịch. Không nên mua thịt giá rẻ, thịt bán dạo không rõ nguồn gốc xuất xứ. Việc lựa chọn nguồn cung cấp thịt lợn uy tín và an toàn là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

TP.HCM sau sáp nhập đang đứng trước cơ hội chuyển mình trở thành trung tâm du lịch hàng đầu cả nước. Với diện mạo mới, thành phố này là nơi không gian đô thị hiện đại kết nối hài hòa với biển đảo, núi rừng và di sản văn hóa đặc sắc của vùng đất phía Nam.

Trong không gian địa lý mới, TP.HCM với tài nguyên đa dạng, thị trường rộng lớn, hạ tầng hoàn chỉnh đang đứng trước cơ hội chuyển mình mạnh mẽ để trở thành trung tâm du lịch đa tâm, hiện đại và bền vững. Cấu trúc trải rộng và phân vùng rõ ràng theo tính chất: từ đô thị, làng nghề, công nghiệp, ven sông đến biển đảo, tạo nên một không gian du lịch đa dạng và phong phú.

Từ các đô thị sôi động, các tuyến phố trung tâm đến những bãi biển nên thơ, vùng đồi núi xanh mát và hệ thống di tích văn hóa lịch sử, TP.HCM (mới) không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là nơi hội tụ các giá trị văn hóa truyền thống. Không gian đô thị TP.HCM nổi bật với hệ thống di sản kiến trúc, bảo tàng hiện đại, chợ truyền thống, ẩm thực đường phố, không gian sáng tạo và lễ hội là nơi phát triển mạnh du lịch MICE, city tour, du lịch văn hóa và các sản phẩm du lịch đêm.

Không gian công nghiệp – làng nghề – ven sông là vùng tiềm năng cho du lịch công nghiệp. Không gian biển đảo nghỉ dưỡng với hệ thống resort ven biển, sân golf, khu bảo tồn thiên nhiên và du lịch sức khỏe là nền tảng cho các sản phẩm nghỉ dưỡng cao cấp. Về không gian văn hóa, lịch sử và nghệ thuật, TP.HCM là nơi giao thoa của những lớp lang đô thị đặc trưng và chiều sâu văn hóa khu vực.

Các công trình kiến trúc thời Pháp thuộc, hệ thống bảo tàng hiện đại như Bảo tàng TP.HCM, Bảo tàng Mỹ thuật, Bảo tàng Áo dài kết hợp cùng các di tích văn hóa lịch sử như đình Thắng Tam, chùa Đại Tòng Lâm, căn cứ Núi Dinh… tạo nên các hành trình trải nghiệm phong phú từ thành thị đến ven biển. Những điểm đến như Phố đi bộ Nguyễn Huệ, chợ Bến Thành, Bãi Sau – Bãi Trước Vũng Tàu, bãi biển Long Hải, khu du lịch Hồ Tràm, Khu du lịch quốc gia Côn Đảo, tuyến phố Thủ Dầu Một hay làng nghề Lái Thiêu chính là nơi du khách cảm nhận được nhịp sống hiện đại, vẻ đẹp thiên nhiên cùng với nét văn hóa và chiều sâu lịch sử.

Bên cạnh đó, TP.HCM (mới) còn là điểm đến giàu trải nghiệm với các hoạt động khám phá thiên nhiên, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí và tương tác cộng đồng. Từ trung tâm TP.HCM (mới) đến các đô thị vệ tinh, khu vực ven sông, biển và núi, du khách có nhiều lựa chọn các tuyến, điểm mang tính biểu tượng và cả những tọa độ mới mẻ, đang dần định hình một thương hiệu điểm đến năng động và kết nối đa chiều.

Hiện nay, ngành du lịch TP.HCM đang hoàn thiện các nhóm sản phẩm đặc trưng, tổ chức theo trục trải nghiệm liên kết các khu vực. Nổi bật là hành trình “Từ phố theo sông ra biển” – kết nối các không gian đô thị trung tâm, vùng sinh thái ven sông và vùng nghỉ dưỡng biển trong một tuyến liên tục; hay chuỗi “Văn hóa biển” – tái định vị các điểm đến ven biển gắn với tín ngưỡng, di sản và sinh thái.

Các sản phẩm chuyên đề như trải nghiệm ẩm thực, du lịch đêm, làng nghề cũng đang từng bước được TP.HCM phát triển nhằm phục vụ các đối tượng du khách khác nhau. Các tuyến cao tốc liên vùng như TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, Bến Lức – Long Thành, TP.HCM – Chơn Thành sẽ kết nối hiệu quả các không gian đô thị, công nghiệp và ven biển, tạo thành trục hành lang phát triển du lịch theo cung đường chuyên biệt.

Ngoài ra, hệ thống cảng biển, logistics, giao thông thủy nội địa và các tuyến sông lớn như sông Sài Gòn, Nhà Bè còn nhiều dư địa phát triển du lịch đường sông. Với gần 93.000 phòng lưu trú, từ khách sạn cao cấp đến các resort, homestay, cùng hệ thống trung tâm mua sắm, sân golf, khu giải trí… TP.HCM hoàn toàn có khả năng đón tiếp các đoàn khách quy mô lớn và cả phân khúc cao cấp.

Bên cạnh đó, các sự kiện lớn cũng được nâng tầm và định vị lại như Hội chợ Du lịch Quốc tế TP.HCM (ITE HCMC) tiếp tục là đầu mối kết nối thị trường quốc tế và khu vực. Tuần lễ Du lịch TP.HCM được mở rộng quy mô toàn vùng, gắn với sản phẩm mới và điểm đến mới. Lễ hội Sông nước TP.HCM, Giải Marathon quốc tế TP.HCM và các chuỗi lễ hội sẽ góp phần tái định vị hình ảnh TP.HCM năng động, sáng tạo và giàu bản sắc.