Nghị định số 158/2025/NĐ-CP ngày 25/06/2025 của Chính phủ đã đưa ra quy định về bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh. Cụ thể, từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Chính sách này cũng sẽ áp dụng đối với chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh còn lại nhưng từ ngày 01/07/2029.

Chính sách mới này tạo cơ hội giúp các chủ hộ kinh doanh được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: Hưu trí, ốm đau, thai sản,… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Mức đóng thấp nhất là 585.000 đồng/tháng (tại thời điểm tháng 7/2025). Theo đó, mức đóng hằng tháng tính theo tỉ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, bằng 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng; mức tham chiếu hiện nay bằng mức lương cơ sở (2.340.000 đồng/tháng). Vì vậy, mức đóng hiện tại của chủ hộ, cụ thể: Mức đóng BHXH bắt buộc thấp nhất là 585.000 đồng/tháng (25% x 2.340.000 đồng/tháng). Mức đóng BHXH bắt buộc cao nhất hiện nay là 11.700.000 đồng/tháng (25% x 20 lần x 2.340.000 đồng/tháng).

Mức đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh sẽ thay đổi tùy theo mức tham chiếu (tại thời điểm tháng 7/2025 mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở). Về phương thức đóng, chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Quyền lợi BHXH đối với chủ hộ kinh doanh đã có quá trình đóng BHXH bắt buộc được giải quyết đảm bảo đúng quy định. Theo Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 ngày 19/05/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh đã tham gia trước ngày Luật BHXH số 41/2024/QH15 có hiệu lực thi hành (trước ngày 01/07/2025), quy định như sau: Ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc trước ngày 1/7/2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Dự kiến, trên cả nước sẽ có khoảng 3.539 chủ hộ kinh doanh thuộc diện được ghi nhận thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025

Chính phủ đã ban hành quy định mới về bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong đó chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025. Chính sách này nhằm giúp nhóm đối tượng này được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: hưu trí, ốm đau, thai sản… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Theo Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, mức đóng hằng tháng tính theo tỷ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bằng 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Mức tham chiếu hiện nay bằng mức lương cơ sở (2.340.000 đồng/tháng). Do đó, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất hiện tại của chủ hộ là 585.000 đồng/tháng và mức cao nhất hiện nay là 11.700.000 đồng/tháng.

Về phương thức đóng, chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu. Điều này giúp chủ hộ kinh doanh có thể chủ động trong việc quản lý tài chính và đảm bảo quyền lợi bảo hiểm xã hội của mình.

Lưu ý: Đối tượng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Law Bảo hiểm xã hội 2024 cũng quy định rõ về các đối tượng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong đó có người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng. Vì vậy, chủ hộ kinh doanh là người đã về hưu và đang hưởng lương hưu thì sẽ không thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội được ghi nhận

Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội. Theo đó, khoảng 3.539 chủ hộ kinh doanh cá thể trên cả nước sẽ được ghi nhận thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội.

Từ ngày 01/07/2025, Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) sửa đổi chính thức có hiệu lực, đánh dấu nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách BHYT. Để hướng dẫn chi tiết việc thực hiện, bao gồm việc phân loại và cập nhật danh mục các nhóm đối tượng tham gia BHYT, Nghị định 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã được ban hành. Những thay đổi này không chỉ giúp bảo đảm bao phủ toàn dân mà còn phù hợp với các thay đổi chính sách mới.

Cụ thể, từ ngày 01/07/2025, sáu nhóm đối tượng tham gia BHYT sẽ được phân loại lại như sau:

1. Nhóm do người sử dụng lao động đóng hoặc người lao động đóng hoặc cùng đóng:

– Người lao động và người quản lý doanh nghiệp, người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.

– Công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên.

– Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.

– Cán bộ, công chức, viên chức và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

2. Nhóm do cơ quan BHXH đóng:

– Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.

– Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp.

3. Nhóm do ngân sách nhà nước đóng:

– Lực lượng vũ trang, cơ yếu, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân và công an nhân dân đang tại ngũ.

– Học viên sĩ quan dự bị từ 03 tháng trở lên.

– Dân quân thường trực.

– Người có công với cách mạng, cựu chiến binh.

– Trẻ em dưới 06 tuổi.

– Thân nhân liệt sĩ.

4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng BHYT:

– Người thuộc hộ gia đình cận nghèo.

– Học sinh, sinh viên.

– Người tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

5. Nhóm tự đóng BHYT:

– Hộ gia đình tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình.

– Người sinh sống, làm việc tại các tổ chức, cơ sở từ thiện, tôn giáo.

6. Nhóm khác theo quy định đặc biệt:

– Đối tượng đặc thù do Chính phủ quy định riêng.

Ngoài ra, Nghị định 188/2025/NĐ-CP cũng bổ sung và làm rõ thêm các đối tượng tham gia BHYT, bao gồm:

– Công nhân cao su đang hưởng trợ cấp hằng tháng.

– Người dân các xã an toàn khu cách mạng.

– Người được phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú.

– Nạn nhân bom mìn vật nổ sau chiến tranh.

Một điểm quan trọng khác là việc ưu tiên tham gia khi thuộc nhiều đối tượng. Nếu một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau, họ sẽ đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt mà người thuộc đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng có thể lựa chọn tham gia theo đối tượng có mức hỗ trợ cao nhất.

Những thay đổi này không chỉ mở rộng diện tham gia BHYT mà còn đơn giản hóa thủ tục, tăng cường hỗ trợ cho các đối tượng yếu thế, hướng tới mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân.