Khi nhắc đến đảo Lý Sơn, một thiên đường du lịch biển của tỉnh Quảng Ngãi, người ta thường nghĩ đến những cảnh quan tuyệt đẹp và hải sản tươi ngon. Một trong những món ăn đặc sản không thể bỏ qua khi đến đây là ốc cừ, một loại hải sản không chỉ nổi tiếng với vị ngon đặc trưng mà còn gắn liền với văn hóa và lối sống của người dân trên đảo.

Ốc cừ, còn được gọi là ốc xà cừ, ốc gõ hay ốc mặt trăng, ốc mắt ngọc, có mặt ở nhiều vùng biển và đảo từ Quảng Trị đến Khánh Hòa. Tuy nhiên, do vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên riêng biệt, ốc cừ ở Lý Sơn được đánh giá cao về chất lượng và hương vị, được cho là thơm ngon và đậm đà hơn những nơi khác.

Đặc điểm của ốc cừ là sống ở các rạn đá, rạn san hô, với vỏ xù xì và những đường vân chạy quanh, màu sắc đa dạng như xám xanh, trắng xanh hoặc cam đỏ. Miệng ốc có vảy dày, tròn vành vạnh như mặt trăng, nhẵn bóng và nhiều màu sắc óng ánh như xà cừ. Những chiếc vảy này không chỉ có giá trị về mặt ẩm thực mà còn được sử dụng làm vật trang trí và đồ lưu niệm rất đẹp và bền.

Khi thủy triều rút xuống thấp, du khách có cơ hội thấy ốc cừ dạo quanh các bãi đá ven bờ ở Lý Sơn. Tuy nhiên, những con ốc này thường nhỏ và để tìm được ốc ngon, to và thịt dày, ngư dân phải lặn bắt ở nơi nước sâu với trang thiết bị chuyên dụng.

Ốc cừ có thể được chế biến thành nhiều món ngon như ốc cừ luộc, nướng bơ, xào tỏi ớt… Món luộc là một trong những cách chế biến đơn giản nhưng đòi hỏi kỹ thuật điêu luyện để tách vỏ và thịt ốc. Thực khách sẽ cầm con ốc, hơi nghiêng về một phía rồi gõ liên tiếp xuống mặt bàn với lực vừa phải, tới khi vảy long ra khỏi vỏ. Phần thịt ốc chắc, dai dai, khi ăn có vị ngọt và đậm đà.

Ngoài ra, ốc cừ còn được nướng than hoa, tạo ra mùi thơm nức mũi. Phụ nữ trên đảo còn có nghề đập vỏ thu thịt ốc, với giá 40.000-60.000 đồng/kg. Thịt ốc có thể đem xào sả ớt thái nhỏ, hạt tiêu, ăn chung với bánh đa giòn tan.

Tuy nhiên, ốc cừ rất khó mang về đất liền vì dễ hỏng. Hiện, nhiều nơi cũng bán ốc cừ nhưng thường là từ các vùng biển khác, không phải ở Lý Sơn. Vì vậy, nếu có dịp đến đảo Lý Sơn, du khách nên thử ốc cừ tại chỗ để trải nghiệm hương vị đặc trưng và tươi ngon của món ăn đặc sản này.

Quảng Ngãi, một mảnh đất ven biển được thiên nhiên ưu ái với nhiều cảnh quan tuyệt đẹp và những đặc sản nổi tiếng, trong đó có tỏi Lý Sơn. Đây là một loại gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn của Việt Nam. Tuy nhiên, để có được những củ tỏi chất lượng, người nông dân ở đây đã phải bỏ ra rất nhiều công sức và kinh phí.

Cánh đồng tỏi Lý Sơn, một ốc đảo trên đất cát, là nơi ươm mầm sự sống với những nỗ lực không ngừng của người dân. Quá trình gieo tỏi trên ruộng phải làm hoàn toàn thủ công, từ tạo rãnh trên nền cát đến vùi những tép tỏi xuống và tưới nước để tỏi bắt đầu bén rễ. Cái nắng gay gắt và khắc nghiệt của miền Trung đã khiến người dân phải “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, trồng từng tép tỏi nhỏ xuống nền cát nóng hổi.

Một thửa ruộng tỏi sau khi gieo sẽ mất đến 4 tháng để chăm sóc. Thu hoạch xong lại phải phơi thêm 1 tháng. Thu nhập trừ đi các chi phí phân bón, nhân công, vốn liếng thì chỉ còn vỏn vẹn 15 triệu. Anh Lộc, một nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn, cho biết người dân nơi đây luôn cho rằng tỏi rất “khó ăn”. Không phải vì vị cay nồng đặc trưng, mà vì để trồng ra một ruộng tỏi, họ phải bỏ rất nhiều công sức, kinh phí, mà thu về chẳng được bao nhiêu.

Suốt một buổi sáng trải nghiệm trồng tỏi cùng nông dân ở đây, nhiều người đã không khỏi khâm phục trước sức chịu đựng phi thường của họ. Dù trời nắng to hay có mệt đến mấy, người nông dân vẫn luôn chăm chỉ, cần mẫn làm việc chẳng quản ngại khó khăn.

Bên cạnh nghề trồng tỏi, ruộng muối là một trong những sinh kế quan trọng của người dân Sa Huỳnh, Quảng Ngãi. Để làm được một mẻ muối, diêm dân phải thức từ tờ mờ sáng, gạt nước và phơi nắng để ô muối trở nên khô ráo. Sau đó, họ dùng cả buổi sáng để nện đất cho bề mặt ô rắn chắc hơn.

Tuy nhiên, với đặc thù phải phơi lâu dưới ánh nắng mặt trời để hạt muối tách nước, chỉ cần thời tiết thay đổi đột ngột cũng có thể khiến diêm dân trắng tay. Trong một chuyến trải nghiệm của Gia đình Haha, ruộng muối mà anh Điệp, Jun Phạm và Bùi Công Nam đang phơi bất ngờ gặp cơn mưa lớn. Sau khi mưa tạnh, muối đang kết tinh bị pha loãng, nước mặn trong ô muối cũng không còn sạch nữa.

Mọi quy trình đều phải làm thủ công lại từ đầu. Hiểu được nỗi vất vả để làm ra một mẻ muối, vì thế khi ngồi trong nhà, dù trời mưa mát mẻ nhưng Jun Phạm vẫn đăm chiêu, lo lắng cho công sức mà diêm dân bỏ ra suốt mấy ngày qua.

Chuyến đi biển đêm của Gia đình Haha đã mang lại cho dàn cast và khán giả những trải nghiệm mới mẻ về cuộc sống bám biển khó khăn của người dân nơi đây. Mỗi chuyến đi biển của ngư dân có thể cách bờ vài chục, thậm chí hàng trăm hải lý. Có những chuyến đi xa đến cả biên giới nước bạn. Với người dân vùng biển, một cuộc đi biển kéo dài cả tuần đến 1-2 tháng đã trở thành chuyện thường tình.

Mùa cá ở biển Sa Huỳnh thường rơi vào tháng Giêng đến tháng 3. Những hôm như thế, mỗi đêm thuyền của chú Sơn có thể đánh được đến 4-5 tấn cá cơm. Nghề biển với chú vừa khổ, vừa bạc. Năm nào được mùa thì ngư dân thu về khoảng trăm triệu, năm nào mất mùa chỉ lác đác 60-70 triệu.

Để lo cho gia đình và các con ăn học, không những chú mà các thành viên khác trong gia đình cũng phải kiên trì bám biển đến giờ. Đi ra biển, những hôm trời êm thì vẫn có sóng lớn, những hôm trời giông thuyền lại càng nhấp nhô và chòng chành hơn. Dàn cast và ekip Gia đình Haha chỉ trải nghiệm 1 đêm đã nể phục sức chịu đựng và sự kiên cường của chú Sơn và ngư dân nơi đây.