Dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp và lây lan nhanh chóng tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Tính đến nay, đã có 248 ổ dịch tại 20/34 tỉnh thành, với hơn 20.280 con lợn bị tiêu hủy. Dịch bệnh đã gây ra thiệt hại kinh tế lớn và đang trở thành mối lo lắng của người dân.

Tuy nhiên, công tác phòng chống dịch bệnh đang gặp nhiều khó khăn do tình trạng người dân giấu dịch, không báo cáo dịch bệnh, bán ‘chạy’ lợn ốm, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, vứt xác lợn bừa bãi… Tình trạng giấu dịch đang diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương. Tại Phú Thọ, từ đầu năm đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã phát sinh trên địa bàn 14 xã, với tổng số lợn ốm, chết, tiêu hủy là 722 con. Cơ quan chức năng đã liên tiếp phát hiện các vụ vận chuyển lợn nhiễm dịch đi tiêu thụ.

Đáng lo ngại hơn, số lợn nhiễm bệnh không chỉ lưu thông trong nội tỉnh mà còn được đưa sang các địa bàn lân cận để tiêu thụ. Việc phòng chống dịch tả lợn châu Phi đòi hỏi nỗ lực đến từ cả hai phía: chính quyền và người dân. Tuy nhiên, thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm thông qua hành vi vứt xác lợn ra môi trường, hoặc vận chuyển lợn nhiễm bệnh mang đi tiêu thụ, đang khiến việc ứng phó dịch bệnh khó càng thêm khó.

Ông Phan Quang Minh, Phó cục trưởng Cục chăn nuôi và thú y (Bộ NN-MT), cho biết tình trạng giấu dịch, không báo cáo dịch bệnh đang diễn ra phổ biến với các hình thức: bán ‘chạy’, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, vứt xác lợn bừa bãi, báo cáo không đúng sự thật, thiếu sự chủ động kiểm tra… Nguyên nhân chính khiến người dân chưa chủ động khai báo khi lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi xuất phát từ tâm lý sợ thiệt hại kinh tế và thiếu niềm tin vào chính sách hỗ trợ.

Nghị định 02/2017 trước đây quy định hộ chăn nuôi được hỗ trợ thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, song quy trình rất phức tạp. Người dân chậm được hưởng hỗ trợ, thậm chí một số địa phương không chi trả hỗ trợ thiệt hại kịp thời. Để khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân lực, Cục Chăn nuôi và thú y đang cử các đoàn công tác đi khảo sát, nghiên cứu và đề xuất Bộ NN-MT tổ chức mô hình trạm thú y liên xã, nhằm thuận lợi trong giám sát, phòng chống dịch bệnh cũng như kiểm soát giết mổ.

Bộ NN-MT đã trình Chính phủ ký ban hành nghị định mới về chính sách hỗ trợ khắc phục dịch bệnh, có hiệu lực từ 25.7 tới đây. Trong đó, lợn chết do dịch bệnh sẽ được hưởng mức hỗ trợ 40.000 đồng/kg hơi. Quy trình hỗ trợ đơn giản hơn nhiều, cơ quan thú y chỉ lấy mẫu xét nghiệm dịch bệnh của hộ chăn nuôi đầu tiên, những hộ sau nếu có lợn chết thì không cần xét nghiệm nữa…

Song song với xây dựng chính sách hỗ trợ, việc siết chặt quy trình kiểm soát và nắm tình hình địa bàn khi dịch bệnh bùng phát cũng cần được chú trọng. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cho rằng không thể vin vào lý do sáp nhập, địa bàn rộng hoặc thiếu cán bộ thú y mà dẫn tới lơ là, ‘bỏ trận địa’.

Một vấn đề nữa được vị đại biểu lưu ý, đó là xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ lợn nhiễm bệnh nói chung và nhiễm dịch tả lợn châu Phi nói riêng. ‘Cả một xe tải chở đầy lợn nhiễm bệnh như vậy thì không thể nói là vô tình hay không biết. Cần phải nghiêm trị để làm gương, răn đe người khác’, ông Hoà kiến nghị.

Luật sư Nguyễn Thị Thúy, Đoàn luật sư TP.Hà Nội, cho biết các hành vi vận chuyển, giết mổ lợn nhiễm bệnh để tiêu thụ ra thị trường có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 90/2017 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thú y, hoặc Nghị định 115/2018 xử phạt hành chính về an toàn thực phẩm; trường hợp nghiêm trọng hơn thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm quy định tại điều 317 bộ luật Hình sự.

Dịch tả lợn châu Phi và bệnh liên cầu lợn đang gây ra nhiều lo lắng cho người dân, đặc biệt là tại TP.Huế. Sự xuất hiện của những ca mắc liên cầu lợn đã khiến nhiều người e ngại về việc tiêu thụ thịt lợn, dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp đến các quán ăn và tiểu thương bán thịt lợn tại chợ. Các quán bún bò Huế, một món ăn đặc trưng của vùng đất cố đô, cũng không ngoại lệ. Bún bò Huế thường được nấu từ thịt bò và đi kèm với giò và chả lợn. Vì vậy, nhiều chủ quán đã tìm cách thích nghi để giữ chân khách hàng. Họ đã đổi món, che dòng chữ ‘thịt lợn’ trên bảng hiệu và tập trung vào các món ăn không sử dụng thịt lợn.

Bà Phan Thị Lệ, chủ một quán bún bò Huế lâu năm tại đường Trường Chinh, P.An Cựu, cho biết: ‘Mấy ngày gần đây, khách hàng vô quán đều hỏi han kỹ về nguồn gốc thịt lợn. Nhiều người nghe nói có giò, chả là lắc đầu bỏ đi luôn. Vì vậy, tôi phải đổi sang bún vịt, bún bò không giò chả để thích nghi với tình hình’.

Tương tự, quán bún bò của bà Bùi Thị Phương trên đường Nguyễn Trường Tộ, P.Thuận Hóa, cũng đã dùng băng dính dán che đi chữ ‘giò, chả’ trên bảng hiệu. Thay vào đó, quán chỉ sử dụng thịt bò và quảng cáo là ‘chỉ sử dụng thịt bò’. Theo bà Phương, quán không chỉ đơn thuần là thay đổi thực đơn mà còn là để khách hàng yên tâm nhưng vẫn đảm bảo độ ngon và hương vị đặc trưng của bún bò.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khẳng định rằng, người dân có thể an tâm ăn thịt lợn nếu đảm bảo ăn chín uống sôi và lưu ý vệ sinh an toàn dụng cụ chế biến. Sở Y tế TP.Huế cũng đã phát thông tin về tình hình dịch bệnh và cách phòng ngừa.

Đến ngày 17.7, TP.Huế đã phát hiện 38 trường hợp mắc liên cầu lợn, trong đó đã ghi nhận 2 trường hợp tử vong. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đình Đức, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.Huế, khẳng định địa phương đang kiểm soát rất tốt tình hình dịch bệnh trên lợn. Mặc dù một số điểm cục bộ xuất hiện dịch lợn tai xanh, dịch tả lợn châu Phi…, nhưng ngành thú y Huế đã kịp phát hiện và tiêu hủy ngay tại chỗ, không để dịch lây lan. Đối với các điểm có người nhiễm liên cầu lợn, lực lượng thú y đã lấy mẫu trên các đàn heo ở gia đình người nhiễm cũng như khu vực xung quanh, kết quả xét nghiệm không ghi nhận heo có bệnh.

Người dân cần tỉnh táo và không nên hoang mang trước tình hình dịch bệnh. Việc kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh đang được các cơ quan chức năng tích cực triển khai.

Công an tỉnh Quảng Ngãi đang phối hợp với các cơ quan chức năng để điều tra và xử lý một trường hợp thu mua và vận chuyển heo bệnh không rõ nguồn gốc. Sự việc được phát hiện tại một cơ sở thu gom heo do bà Trần Thị Thùy Dương, 56 tuổi, ở xã Nghĩa Hành, Quảng Ngãi làm chủ.

Qua kiểm tra đột xuất, lực lượng chức năng đã phát hiện 72 con heo tại hiện trường, trong đó 69 con đã được đưa lên xe để vận chuyển, 3 con còn trong chuồng và 5 con đã chết. Tuy nhiên, chủ cơ sở không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc cũng như kiểm dịch đối với số heo bệnh này.

Chủ cơ sở cho biết số heo này được mua từ các thương lái và người dân tại xã Nghĩa Hành, và dự kiến sẽ được vận chuyển vào các tỉnh Gia Lai và Đồng Nai để giết mổ, sau đó bán lại cho các cơ sở chế biến thực phẩm như lạp xưởng.

Sau khi tiến hành lấy mẫu xét nghiệm, kết quả từ Trung tâm Chẩn đoán và xét nghiệm thú y Trung ương II (Trạm Đà Nẵng) cho thấy 21/22 mẫu dương tính với virus gây bệnh dịch tả lợn châu Phi (ASFV).

Ông Võ Năng Chuyên, Trưởng phòng Nghiệp vụ – tổng hợp, thuộc Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Quảng Ngãi, khẳng định rằng đàn heo bệnh này mắc dịch tả lợn châu Phi và bắt buộc phải tiêu hủy theo quy định.

Để ngăn chặn nguy cơ số heo nhiễm bệnh bị tuồn ra thị trường tiêu thụ, lực lượng chức năng đã phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành tiêu hủy toàn bộ đàn heo ngay trong đêm.

Toàn bộ hồ sơ vụ việc đã được chuyển đến cơ quan chức năng để xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi vận chuyển heo bệnh không rõ nguồn gốc, theo quy định pháp luật.

Thượng tá Đoàn Dương, Phó trưởng Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Quảng Ngãi, kêu gọi người dân khi phát hiện việc thu gom, vận chuyển gia súc, gia cầm không rõ xuất xứ, đặc biệt là các trường hợp nghi ngờ heo bệnh, cần nhanh chóng báo cho cơ quan chức năng để kịp thời ngăn chặn và xử lý.

Phòng Cảnh sát kinh tế sẽ tiếp tục phối hợp với công an các xã, phường tăng cường tuần tra, kiểm soát, và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến vận chuyển và tiêu thụ heo bệnh trên địa bàn.

Dịch tả lợn châu Phi vẫn tiếp tục âm ỉ lan rộng tại nhiều địa phương, khiến hàng trăm ổ dịch được ghi nhận và hàng chục nghìn con lợn buộc phải tiêu hủy. Thông tin từ Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, từ đầu năm đến nay, dịch bệnh này vẫn tiếp tục lây lan tại nhiều tỉnh, thành như Cao Bằng, Lạng Sơn, Nghệ An, Hà Tĩnh… Tính đến đầu tháng 6, đã có 386 ổ dịch được ghi nhận tại 15 tỉnh, buộc phải tiêu hủy hơn 22.000 con lợn.

Dù số ổ dịch và lượng lợn tiêu hủy đã giảm so với cùng kỳ năm trước, nhưng nguy cơ bùng phát trên diện rộng vẫn hiện hữu, đặc biệt khi ý thức kiểm soát an toàn thực phẩm còn lỏng lẻo. Mới đây, hàng loạt vụ buôn bán lợn chết, lợn bệnh đã bị phát hiện tại Hà Nội. Chỉ trong tháng 6 và đầu tháng 7, Công an Hà Nội đã khởi tố 3 vụ án, phát hiện gần 2 tấn thịt lợn nhiễm bệnh bị tuồn ra chợ, quán ăn.

Tại chợ Phùng Khoang, lực lượng chức năng thu giữ hàng trăm kg thịt đã biến màu, bốc mùi hôi thối, nghi nhiễm dịch tả lợn châu Phi. Thủ đoạn của các đối tượng là mua lợn chết với giá rẻ, mổ xẻ ngay tại nhà rồi trà trộn bán lại cho các quán ăn, bữa cơm công nhân, nhà hàng giá rẻ để kiếm lời bất chấp nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng.

Bệnh tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus African Swine Fever Virus (ASFV) gây ra. Bệnh này lây lan rất nhanh trong đàn lợn, bất kể lợn nuôi hay lợn rừng, với tỷ lệ chết có thể lên tới 100%. Virus lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc với máu, dịch tiết của lợn bệnh.

Tuy nhiên, điều quan trọng là dịch tả lợn châu Phi chỉ lây nhiễm ở loài lợn, hoàn toàn không có khả năng lây sang người. Nếu không may ăn phải thịt lợn nhiễm virus tả lợn châu Phi nhưng đã được nấu chín kỹ, vẫn an toàn. Tuy nhiên, thịt lợn chết hoặc thịt bệnh thường là môi trường thuận lợi cho nhiều loại vi sinh vật phát triển mạnh, gây ra các bệnh như rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, sốt cao.

Những nhóm đối tượng dễ bị biến chứng nặng nhất là trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai. Không chỉ vi khuẩn, một số loại ký sinh trùng cũng có thể xâm nhập vào cơ thể nếu thịt không được nấu chín hoàn toàn. Để phòng tránh nguy cơ nhiễm bệnh, người dân nên lưu ý khi chọn mua và chế biến thịt lợn: Chỉ nên mua thịt lợn tại các địa chỉ uy tín, có kiểm dịch rõ ràng; không mua thịt có màu tái nhợt, bầm tím, bị chảy nước, có mùi hôi tanh; thịt lợn luôn phải được nấu chín kỹ, không nên ăn tái hay sử dụng các món sống.