Cosplay – Nghệ thuật hóa thân: Đam mê và định hướng

Trong những năm gần đây, xu hướng cosplay – nghệ thuật hóa thân thành nhân vật truyện tranh, hoạt hình, game – đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ. Từ các sự kiện như Color Fiesta, Akimatsuri, Manga Comic Con Vietnam tại Tp.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, hình ảnh các bạn trẻ diện trang phục độc đáo, gắn tai mèo, đeo cánh thiên thần, cầm kiếm katana… đã xuất hiện ngày càng nhiều.

Không chỉ đơn thuần là việc mặc trang phục lạ mắt, cosplay còn là cả một quá trình sáng tạo công phu. Từ thiết kế trang phục, may vá, làm đạo cụ, đến tạo dáng, biểu cảm và cả việc nhập vai y như thật. Nhiều bạn trẻ ví von, cosplay chính là ‘sân khấu cuộc đời’ nơi các bạn trẻ như được sống là chính mình ‘mạnh mẽ, phi thường hoặc mộng mơ’ như nhân vật trong truyện.

Cosplay không chỉ hấp dẫn về thị giác mà còn là cách giới trẻ vượt qua định kiến về giới tính, ngoại hình để thể hiện bản thân. Nam có thể hóa thân thành nữ và ngược lại, tự do sáng tạo theo cách riêng. Cosplay cũng là một cộng đồng sôi động, nơi các bạn trẻ kết nối qua các nhóm như: ‘Cosplay FC Việt Nam’, ‘Coser Việt Nam hội tụ’, cùng chia sẻ đam mê qua workshop, livestream và các buổi diễn nhóm.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang ấy là vô vàn thử thách. Cosplay không hề rẻ, mỗi bộ trang phục có thể tốn từ vài trăm đến vài triệu đồng. Đạo cụ, phụ kiện, chi phí đi sự kiện, makeup… tất cả đòi hỏi sự đầu tư cả về tiền bạc và thời gian. Chưa kể đến những áp lực ‘phải đẹp, phải nổi’ từ mạng xã hội khiến không ít bạn trẻ rơi vào cảm giác tự ti nếu không đủ điều kiện theo đuổi đến nơi đến chốn.

Nhiều bạn trẻ đã bước vào con đường chuyên nghiệp, trở thành influencer, KOL, streamer hay stylist. Sự phát triển của các nền tảng số cho phép các bạn trẻ kiếm tiền từ chính đam mê, khi cosplay trở thành ‘món ăn thị giác’ hấp dẫn đối với cộng đồng mạng.

Tuy nhiên, đam mê cần được định hướng. Cosplay, suy cho cùng, là một hình thức nghệ thuật thị giác, nơi cái đẹp, cái kỳ ảo được thổi hồn qua hình hài nhân vật. Nhưng như bất kỳ trào lưu nào, đam mê cũng cần đi kèm định hướng, nhất là với giới trẻ đang trong giai đoạn hình thành nhân cách.

Phụ huynh cần đồng hành, không cấm đoán nhưng cũng không buông lỏng. Cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường để biến đam mê thành sự nghiệp nghiêm túc.

Để cosplay là một ngọn gió nâng bước sáng tạo, chứ không trở thành cơn lốc cuốn trôi lý trí, cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường. Bởi, chỉ khi được thấu hiểu và định hướng đúng, đam mê mới là hành trình đi đến thành công, chứ không phải con đường dẫn đến những mộng tưởng xa rời thực tế.

Thời gian gần đây, vấn đề nghệ sĩ và người nổi tiếng vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức đã trở thành một vấn đề đáng quan tâm và được xã hội bàn luận rộng rãi. Với sức ảnh hưởng lớn đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, việc ban hành chế tài đối với những cá nhân này được xem là điều cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe. PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa Xã hội của Quốc hội, đã đưa ra quan điểm của mình về vấn đề này.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, có ba nguyên nhân chính dẫn đến việc nghệ sĩ vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức. Thứ nhất, việc chạy theo hào quang quá nhanh mà thiếu nền tảng văn hóa, giáo dục, đạo đức đã khiến một số nghệ sĩ thiếu ý thức về trách nhiệm của mình. Thứ hai, môi trường showbiz với nhiều cám dỗ và áp lực nổi tiếng nhanh, kiếm tiền nhiều đã khiến một số nghệ sĩ sa đà vào những hành vi không đúng đắn. Thứ ba, cơ chế quản lý và định hướng chưa đủ mạnh đã khiến cho việc xử lý vi phạm trở nên khó khăn.

Bộ Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật đã được Bộ VH-TT&DL ban hành từ năm 2021, tuy nhiên, quy tắc này chỉ xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử mà không có chế tài xử phạt cụ thể. Điều này đã tạo ra lỗ hổng trong quản lý và khiến cho việc xử lý vi phạm trở nên không hiệu quả. PGS.TS Bùi Hoài Sơn khẳng định đã đến lúc cần rà soát và bổ sung quy định pháp lý rõ ràng hơn để bảo vệ giá trị nghệ thuật chân chính và gìn giữ niềm tin của công chúng đối với giới nghệ sĩ.

Nghệ sĩ vi phạm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân họ mà còn đến người hâm mộ, cộng đồng và xã hội. Công chúng có quyền đòi hỏi nghệ sĩ phải có ý thức trách nhiệm trước cộng đồng xã hội và không chỉ xin lỗi mà còn phải chịu trách nhiệm cụ thể. PGS.TS Bùi Hoài Sơn đề xuất cần mạnh dạn áp dụng các biện pháp chế tài nghiêm khắc hơn, bao gồm cả việc cấm xuất hiện trên báo chí, truyền thông, mạng xã hội hay tạm dừng hoạt động nghệ thuật.

GS.TS Từ Thị Loan, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, cũng đồng tình với việc cần có biện pháp mạnh tay hơn nữa với những chế tài cụ thể để tăng cường trách nhiệm của các nghệ sĩ với công chúng. Việc này không chỉ giúp nâng cao uy tín của giới nghệ sĩ mà còn giúp bảo vệ giá trị nghệ thuật chân chính và gìn giữ niềm tin của công chúng.

Trước những vấn đề này, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý và thanh tra, kiểm tra hoạt động của các nghệ sĩ. Đồng thời, cần có những biện pháp hỗ trợ và hướng dẫn để giúp các nghệ sĩ nâng cao ý thức trách nhiệm của mình trước cộng đồng xã hội. Chỉ có như vậy, mới có thể xây dựng được một môi trường văn hóa lành mạnh và tích cực, nơi mà các nghệ sĩ có thể phát triển tài năng và cống hiến cho xã hội một cách chân chính.

Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức và cá nhân trong việc xây dựng và thực hiện các chế tài đối với nghệ sĩ vi phạm. Việc này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của công tác quản lý mà còn giúp tăng cường niềm tin của công chúng đối với giới nghệ sĩ.