Trong kỷ nguyên số, chuyển đổi số đang trở thành một yêu cầu thiết yếu đối với mọi địa phương trên cả nước. Tại Thanh Hóa, việc triển khai mạnh mẽ hoạt động chính quyền địa phương cấp xã trên môi trường số hóa đang được đẩy mạnh nhằm hiện thực hóa một nền hành chính hiện đại, công khai, minh bạch và phục vụ người dân một cách tốt nhất.

Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, việc đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị là một nhiệm vụ quan trọng. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hiệu lực quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực, bảo đảm quốc phòng và an ninh.

Tỉnh Thanh Hóa đã xác định rằng bộ máy hành chính cấp xã là nơi tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên nhất với người dân và doanh nghiệp, do đó cần được “số hóa” đồng bộ, toàn diện. Từ nhận thức đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo UBND tỉnh tập trung lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ triển khai nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, đường truyền internet tốc độ cao, trang thiết bị kỹ thuật và ứng dụng phần mềm dùng chung cho các xã, phường.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hóa Trần Duy Bình cho biết, các xã trên địa bàn tỉnh đã triển khai việc rà soát, đầu tư và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật CNTT tại các đơn vị hành chính mới. Mỗi xã đều phải đảm bảo có mạng LAN nội bộ 100%, có kết nối Internet tốc độ cao, có hệ thống hội nghị trực tuyến kết nối với cấp tỉnh, có phần mềm quản lý văn bản, chữ ký số dùng chung và có bộ phận một cửa hoạt động hiệu quả.

Đặc biệt, Sở Khoa học và Công nghệ đã yêu cầu các địa phương đảm bảo “không gián đoạn trong suốt quá trình tiếp nhận và xử lý thủ tục hành chính tại xã, kể cả trong thời gian chuyển đổi mô hình tổ chức hoặc sáp nhập đơn vị hành chính”. Đây là chỉ đạo thể hiện quyết tâm cao của tỉnh trong việc duy trì tính liên tục, ổn định và nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân ngay cả khi bộ máy có biến động.

Hoạt động chính quyền địa phương cấp tại Thanh Hóa cũng bao gồm việc triển khai hoạt động Trung tâm Phục vụ hành chính công tại cấp xã, chuyển đổi từ tiếp nhận thủ tục hành chính bằng giấy sang tiếp nhận thủ tục trên môi trường số. Tất cả các thủ tục hành chính cấp xã đều phải được xử lý theo mô hình điện tử, hạn chế tối đa việc công dân phải đi lại.

Để đảm bảo “quá trình chuyển đổi số thông suốt”, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã yêu cầu thành lập các tổ công nghệ số cộng đồng ở cơ sở, huy động lực lượng cán bộ trẻ, đoàn viên, hội viên… tham gia hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Thực tiễn triển khai tại Thanh Hóa cho thấy, muốn chính quyền địa phương cấp vận hành hiệu quả thì cấp xã phải đủ năng lực, đủ điều kiện hạ tầng và nhất là đủ quyết tâm chính trị để đổi mới. Khi mỗi xã trở thành một “trung tâm dữ liệu đầu mối”, một “điểm chạm số” của người dân, thì chính quyền số không còn là khái niệm, mà là hiện thực sống động trong từng giao dịch hành chính hằng ngày. Chuyển đổi số giờ đây không còn là cơ hội, mà là giải pháp sống còn cho một nền hành chính hiện đại, công khai và phục vụ.

Việc tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền 2 cấp tại Hưng Yên đã mang lại những thay đổi tích cực, giúp thủ tục hành chính trở nên nhanh gọn và phục vụ người dân tốt hơn. Từ ngày 1/7, tỉnh Hưng Yên mới chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại 104 xã, phường, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính, hướng tới một nền hành chính hiện đại và tinh gọn.

Để mô hình này vận hành thông suốt và hiệu quả, nhiều hoạt động hỗ trợ đã và đang được triển khai đồng bộ. Các xã, phường đã khẩn trương xây dựng phương án nhân sự cho các ban thuộc Hội đồng Nhân dân, các phòng chuyên môn và đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban Nhân dân cấp xã. Cơ cấu tổ chức gồm các ban và phòng chuyên môn, cùng với Trung tâm Phục vụ hành chính công và Trung tâm dịch vụ Văn hóa-Xã hội.

Tỉnh Hưng Yên đã bố trí tổng số 4.672 cán bộ, công chức, viên chức và người lao động cho mô hình mới, với bình quân mỗi xã có 45 cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Ngay sau khi các xã, phường mới được thành lập, địa phương đã tổ chức kỳ họp Hội đồng Nhân dân khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026.

Ông Phạm Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã kiêm Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hồng Minh cho biết, xã đã sớm bố trí và cải tạo nhà văn hóa xã Hồng Minh cũ làm trụ sở Trung tâm Phục vụ hành chính công khang trang và thuận tiện cho người dân.

Chị Tạ Thị Thùy Trang, thôn Thanh Lãng, xã Hồng Minh, cho biết rằng dù chính quyền xã mới đi vào hoạt động nhưng đã cho thấy những tín hiệu tích cực, thể hiện qua thời gian giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng và thái độ nhiệt tình hướng dẫn của cán bộ, công chức tại Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp phát huy hiệu quả với nền hành chính hiện đại, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) – chi nhánh tỉnh Hưng Yên đã bố trí cán bộ và hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ chữ ký số trên VneID ngay tại Trung tâm Phục vụ hành chính công.

Ông Nguyễn Minh Đức, Giám đốc Viettel Hưng Yên cụm xã Hưng Hà, cho biết dịch vụ chữ ký số hoàn toàn miễn phí và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân khi thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến.

Tỉnh đoàn Hưng Yên đã đồng loạt ra quân triển khai chiến dịch tuyên truyền, hướng dẫn người dân và phát động 30 ngày đêm cao điểm tổ chức mở lớp ‘Bình dân học vụ số’ để hỗ trợ người dân tiếp cận và sử dụng hiệu quả các dịch vụ công trực tuyến.

Sau 10 ngày triển khai, khoảng 180.000 người dân đã tiếp cận dịch vụ công trực tuyến và các lớp ‘Bình dân học vụ số’. Những nỗ lực này góp phần tạo nền tảng vững chắc cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành hiệu quả, kiến tạo nền hành chính hiện đại, tinh gọn và nâng cao sự hài lòng và chất lượng sống cho người dân địa phương.

Chuyển đổi số trong bối cảnh sáp nhập tỉnh Đồng Tháp: Thách thức và cơ hội

Sau khi tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp hợp nhất thành tỉnh Đồng Tháp từ ngày 1-7-2025, chuyển đổi số được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, vừa là giải pháp công nghệ, vừa là đột phá trong xây dựng nền hành chính hiện đại, gần dân, vì dân. Tuy nhiên, để chuyển đổi số thực sự đi vào cuộc sống, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Chuyển đổi tư duy, thay đổi phong cách làm việc và hình thành năng lực phục vụ số là điều kiện tiên quyết để tiến trình chuyển đổi số thành công.

Vận hành thống nhất hạ tầng số

Theo đồng chí Lê Quang Khôi, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Đồng Tháp, sau khi sáp nhập, Sở được giao trọng trách lớn trong việc tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số. Sở KH&CN đã chủ động rà soát toàn bộ hạ tầng, đánh giá tính tương thích của các phần mềm đang vận hành và tham mưu lựa chọn các giải pháp công nghệ tối ưu.

Đào tạo nhân lực – bồi dưỡng con người đi trước, công nghệ theo sau

Chuyển đổi số không thể thành công nếu thiếu đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực công nghệ và thái độ phục vụ hiện đại. Sở KH&CN tỉnh Đồng Tháp đã tổ chức hàng loạt chương trình đào tạo, tập huấn bài bản về phần mềm quản lý văn bản, điều hành và hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính. Bên cạnh kỹ thuật, kỹ năng mềm và văn hóa phục vụ số cũng được đưa vào nội dung tập huấn bắt buộc.

Nhận diện thách thức – bảo đảm an toàn, ổn định cho tiến trình số hóa

Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, quá trình chuyển đổi số sau sáp nhập vẫn đang đối mặt với một số hạn chế, nhất là ở tuyến xã, phường. Sở KH&CN tỉnh Đồng Tháp đã chủ động đề xuất mở các lớp đào tạo ngắn hạn chuyên đề về kỹ năng công nghệ thông tin và an toàn thông tin. Xây dựng kế hoạch đào tạo văn bằng 2 công nghệ thông tin cho công chức các xã, phường nhằm chuẩn hóa đội ngũ trong giai đoạn tới.

Kết luận

Chuyển đổi số sau sáp nhập tỉnh là một tiến trình tổ chức lại cả hệ thống quản trị hiện đại. Trong tiến trình ấy, công nghệ là công cụ – con người là gốc rễ. Và khi mỗi cơ quan, mỗi cán bộ đều thay đổi để gần dân hơn, thì hành trình số hóa ấy mới thực sự thành công và đi vào lòng dân.