Trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều người chứng minh rằng thành công không nhất thiết phải gắn liền với bằng cấp đại học. Một trong những ví dụ điển hình là Thanh Tâm, 27 tuổi, hiện là giám đốc một công ty cung ứng hàng Hàn Quốc, đồng thời cũng là chủ sở hữu của một nhà hàng và góp vốn vào một số doanh nghiệp khác. Tâm đã tự học tiếng Hàn và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài như một cách để luyện ngôn ngữ và tìm hiểu văn hóa.

Tâm chia sẻ rằng kỷ luật và tinh thần tự học chính là chìa khóa giúp cô đạt được thành công. Cô cũng nhấn mạnh rằng việc không có bằng cấp giúp cô giữ được sự khiêm tốn và biết ơn. Mặc dù đã thành công từ sớm, Tâm vẫn bày tỏ sự tiếc nuối vì không được học đại học để có thể tiếp cận tri thức một cách hệ thống và có cái nhìn toàn diện hơn.

Anh Trần Quang Vinh, 37 tuổi, sống tại San Francisco, Mỹ, cũng là một trong những người không học đại học nhưng đạt được thành công đáng kể. Vinh đã tự học công nghệ từ nhỏ và đã được các công ty lớn như Google, Facebook mời về làm việc. Hiện tại, anh là lãnh đạo đội thiết kế trí tuệ nhân tạo cho Meta.

Những trường hợp như Vinh và Tâm không phải là hiếm trong xã hội hiện đại. Theo công ty nghiên cứu Wealth-X, gần 30% tỷ phú thế giới không có bằng cử nhân. PGS.TS Nguyễn Thị Tố Quyên, Khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng mọi người không nên hiểu sai rằng ‘có thể thành công không cần học hành’. Các tỷ phú hay những người thành công chỉ không có bằng cấp, nhưng họ không ngừng học tập qua các kênh khác nhau.

Chuyên gia hướng nghiệp Nguyễn Việt Linh (Hà Nội) có quan điểm khác, rằng trừ một số lĩnh vực đặc thù, nhiều doanh nghiệp hiện nay ưu tiên kỹ năng hơn đào tạo chính quy. Trong tư duy tuyển dụng quốc tế cũng không phân biệt giới tính, độ tuổi, bằng cấp.

Dữ liệu từ LinkedIn cho thấy số tin tuyển dụng không yêu cầu bằng cấp tại Anh tăng 90% trong năm 2021-2022. Tại Mỹ, 20% tin tuyển dụng không đòi hỏi bằng đại học. 75% chuyên gia tuyển dụng cho rằng kỹ năng thực tế là tiêu chí quan trọng nhất.

Các chuyên gia và doanh nhân cho rằng học đại học không quan trọng bằng có đam mê với việc mình làm. Ngô Đình Tuấn, 32 tuổi, quê Thanh Hóa, đã bỏ học đại học để làm nông nghiệp và hiện có doanh thu khoảng một tỷ đồng mỗi năm.

Dù vậy, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của tinh thần học tập suốt đời. PGS.TS Tố Quyên cho rằng trong thời đại số, người học có thể tiếp cận tri thức qua sách vở, mạng xã hội, đồng nghiệp và những người xung quanh. ‘Quan trọng là giữ được tinh thần học tập suốt đời’, bà nói.

Ông Hoàng Nam Tiến, Phó chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, đã ra đi vào ngày 31/7, để lại nhiều tiếc nuối trong cộng đồng giáo dục và giới trẻ. Trước khi rời đi, ông đã để lại nhiều dấu ấn với những phát ngôn truyền cảm hứng về giáo dục, nhân sự và phát triển con người.

Một trong những thông điệp quan trọng mà ông Hoàng Nam Tiến muốn truyền tải là tầm quan trọng của học tập suốt đời. Theo ông, trong thời đại hiện nay, kiến thức chúng ta tiếp thu có thể lạc hậu nhanh chóng, vì vậy con người phải học liên tục để tồn tại và phát triển. Ông nhấn mạnh rằng khả năng tự học và học tập suốt đời là yếu tố căn bản để đảm bảo phát triển bền vững và liên tục trong cuộc đời. “Trong thời đại mà kiến thức và công nghệ thay đổi không ngừng, việc học tập suốt đời không chỉ là một lựa chọn mà còn là một yêu cầu tất yếu để chúng ta có thể thích ứng và phát triển,” ông từng chia sẻ.

Ông Hoàng Nam Tiến cũng đề xuất việc học tập nên được thực hiện theo mô hình 5 chiều: học từ thầy cô, sếp, những người có kinh nghiệm; học từ những người đồng hành, bạn bè; học từ những người trẻ; học từ trí tuệ nhân tạo; và tự học tập suốt đời. Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải thay đổi tư duy và bộ kỹ năng, bổ sung những kỹ năng mới để thích ứng với thời đại. Việc không ngừng học tập và phát triển kỹ năng mới giúp con người có thể đối mặt với những thách thức và cơ hội trong kỷ nguyên số.

Trong kỷ nguyên số, ông Hoàng Nam Tiến cho rằng bằng cấp không còn là tiêu chí quan trọng nhất. Thay vào đó, năng lực, trình độ và thái độ làm việc của nhân sự mới là điều quan trọng. Ông khuyên người trẻ nên có lối sống khác biệt, làm những điều có giá trị và nổi bật để không bị hòa tan trong đám đông. “Thế hệ trẻ cần xác định giá trị của mình thông qua những đóng góp và thành tựu thực tế, hơn là chỉ dựa vào bằng cấp và thành tích học tập,” ông nói.

Ông cũng chia sẻ rằng học giỏi và làm giỏi là hai việc khác nhau. Để học giỏi, con người cần có trí nhớ tốt, chăm chỉ và thông minh. Tuy nhiên, để làm giỏi, cần có khả năng thích ứng linh hoạt, kỹ năng quan hệ xã hội và khả năng làm việc nhóm. Ông nhấn mạnh rằng kỹ năng mềm và khả năng làm việc nhóm là những yếu tố không thể thiếu để thành công trong môi trường làm việc hiện đại.

Cuối cùng, ông Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh rằng đừng chỉ lấy giỏi Văn, Toán để đánh giá người trẻ. Mỗi người có một năng lực và điểm xuất sắc riêng, và cần được đánh giá dựa trên những tiêu chí đa dạng. “Mỗi cá nhân đều có thế mạnh và tài năng riêng, và việc đánh giá con người cần được thực hiện một cách toàn diện và đa chiều,” ông kết luận. Đại học FPT và cộng đồng giáo dục vẫn tiếp tục chia sẻ những thông điệp truyền cảm hứng của ông Hoàng Nam Tiến, nhằm tiếp tục khuyến khích và ủng hộ thế hệ trẻ phát triển và thành công.

Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ đã được phát động và đang lan tỏa mạnh mẽ trên địa bàn tỉnh Sơn La. Mục tiêu của phong trào này là nâng cao năng lực số, kỹ năng sử dụng thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin cho người dân ở mọi tầng lớp và độ tuổi. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng chính quyền số, xã hội số, kinh tế số và công dân số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Người dân Sơn La đã được hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh và các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Lực lượng Công an tỉnh Sơn La đã đặt mục tiêu nâng cao năng lực số, kiến thức công nghệ, kỹ năng sử dụng các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Cụ thể, đến hết năm 2026, 100% lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh sẽ được phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số theo Khung năng lực số trong công an nhân dân.

Đoàn thanh niên cũng đã tích cực hưởng ứng phong trào ‘Bình dân học vụ số’ với nhiều hoạt động thiết thực. Theo đó, khoảng 78% số thanh thiếu nhi đã được tiếp cận các hoạt động nâng cao năng lực số do đoàn, hội các cấp triển khai. Ngoài ra, 67% số thanh niên sử dụng dịch vụ công trực tuyến, 83% số thanh niên sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Đội tình nguyện trực tiếp tại cơ sở có hơn 4.000 thành viên, sẽ là lực lượng chủ công trong triển khai phong trào ‘Bình dân học vụ’ nhằm phát huy tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ để phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số.

Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành kế hoạch triển khai, thực hiện ‘Bình dân học vụ số’ với những chỉ tiêu cụ thể. Trong năm 2025, tỉnh phấn đấu 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội trên địa bàn tỉnh có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc.

Để đạt được những mục tiêu đặt ra, đòi hỏi không chỉ là sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, mà còn là sự chủ động học hỏi, thích nghi của từng người dân. Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ sẽ trở thành một văn hóa học tập suốt đời, nơi mỗi người dân tự nguyện nâng cao năng lực số của bản thân, để không bị tụt lại trong hành trình chuyển đổi số quốc gia.