Trong thời đại số hiện nay, vấn đề lừa đảo trực tuyến đang trở thành một thách thức cấp thiết và đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội. Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam hiện có hơn 70 triệu người sử dụng Internet trên tổng số hơn 100 triệu dân, đứng đầu khu vực về mật độ sử dụng mạng xã hội và dịch vụ trực tuyến. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các hình thức lừa đảo trực tuyến. Đã có hàng loạt vụ việc người dân bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng qua mạng xã hội, email giả mạo, ứng dụng độc hại, website lừa đảo… được ghi nhận tại nhiều địa phương. Các đối tượng lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi, sử dụng công nghệ cao để qua mặt cả những người có hiểu biết. Mục tiêu cuối cùng của họ luôn là chiếm đoạt tài sản thông qua thủ đoạn giả danh, đánh vào tâm lý sợ hãi, nhẹ dạ, lòng tham hoặc sự thiếu cảnh giác của nạn nhân.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hành tài liệu hướng dẫn ‘Kỹ năng nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến’, trong đó tổng hợp nhiều phương thức và kịch bản lừa đảo phổ biến. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm giả mạo cơ quan nhà nước, công an, tòa án… gọi điện yêu cầu phối hợp điều tra, chuyển tiền phục vụ kiểm tra tài chính; lừa đảo trúng thưởng, việc làm, đầu tư sinh lời cao, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền đặt cọc; tấn công bằng mã độc thông qua ứng dụng giả mạo, file đính kèm trong email, hoặc liên kết chứa mã độc; giả danh người thân qua mạng xã hội, dùng ảnh, video giả (deepfake) nhờ chuyển tiền gấp; tấn công tài khoản ngân hàng, ví điện tử thông qua các kỹ thuật phishing (giả mạo), smishing (tin nhắn lừa đảo), vishing (cuộc gọi lừa đảo)…

Để tự bảo vệ trên không gian mạng, Cục An toàn thông tin đã đưa ra 5 nhóm kỹ năng thiết yếu. Thứ nhất là kỹ năng nhận biết, giúp người dân kịp thời phát hiện nguy cơ. Người dùng cần nắm được cách tiếp cận, phương thức lừa đảo và kịch bản thường gặp. Thứ hai là kỹ năng phát hiện, giúp người dùng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua các kênh như cuộc gọi, email, mạng xã hội, website, ứng dụng… Thứ ba là kỹ năng xử lý, khi nghi ngờ hoặc đã rơi vào bẫy lừa đảo, người dân cần biết cách xử lý đúng đắn. Thứ tư là kỹ năng phòng tránh, với nguyên tắc quan trọng là ‘phòng hơn chống’. Cuối cùng là kỹ năng bảo vệ lâu dài, với ‘3 nguyên tắc vàng’ và ‘6 KHÔNG’. Cục An toàn thông tin đã đưa ra các hướng dẫn cụ thể để giúp người dân nâng cao cảnh giác và kỹ năng bảo vệ bản thân.

Cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Lừa đảo trực tuyến là tội phạm công nghệ cao, khó kiểm soát và dễ lan rộng. Do đó, việc chủ động nhận diện và cảnh báo là vô cùng cần thiết. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần tích cực tham gia tuyên truyền, chia sẻ kiến thức phòng chống lừa đảo đến cộng đồng. Bằng cách nâng cao nhận thức và kỹ năng, mỗi người có thể trở thành một thành phần quan trọng trong việc xây dựng một không gian mạng an toàn và bảo vệ tài sản của mình.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng đã mới đây ban hành tài liệu “Bình dân học vụ số”, với mục đích triển khai rộng rãi phong trào tương tự trên toàn tỉnh. Mục tiêu chính của phong trào này là cung cấp các kỹ năng số cơ bản cho tất cả các xã, phường, đặc khu và các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương và các cơ sở giáo dục trên địa bàn tích cực tham gia vào việc tuyên truyền và phát động phong trào học tập kỹ năng số. Điều này sẽ được thực hiện thông qua nền tảng trực tuyến https://binhdanhocvuso.gov.vn và chuyên trang sổ tay “Bình dân học vụ số” tại địa chỉ https://binhdanhocvuso.lamdong.gov.vn.

Người tham gia vào quá trình học tập sẽ sử dụng tài khoản VNeID để truy cập vào hệ thống các khóa học số hóa. Hệ thống này bao gồm các tài liệu đọc, video bài giảng, các bài kiểm tra trực tuyến và theo dõi tiến độ học tập. Hệ thống được thiết kế để đảm bảo việc học theo lộ trình, có kiểm tra tự động và cấp chứng nhận hoàn thành cho người học. Ưu điểm nổi bật của hệ thống là cho phép người học có thể linh hoạt sắp xếp thời gian học tập, phù hợp với cả người trẻ và người lớn tuổi.

Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ chỉ đạo các tổ công nghệ số cộng đồng hỗ trợ người dân truy cập và tham gia vào quá trình học tập. Ngoài ra, Tỉnh đoàn sẽ phát động phong trào học tập kỹ năng số trong đoàn viên thanh niên và lan tỏa phong trào này trong cộng đồng.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng cho biết, phong trào “Bình dân học vụ số” được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước chuyển đổi mạnh mẽ trong việc nâng cao dân trí số. Điều này không chỉ giúp thu hẹp khoảng cách số mà còn chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao để thích ứng với quá trình chuyển đổi số toàn diện của tỉnh Lâm Đồng trong thời gian tới.

Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ đã được phát động và đang lan tỏa mạnh mẽ trên địa bàn tỉnh Sơn La. Mục tiêu của phong trào này là nâng cao năng lực số, kỹ năng sử dụng thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin cho người dân ở mọi tầng lớp và độ tuổi. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng chính quyền số, xã hội số, kinh tế số và công dân số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Người dân Sơn La đã được hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh và các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Lực lượng Công an tỉnh Sơn La đã đặt mục tiêu nâng cao năng lực số, kiến thức công nghệ, kỹ năng sử dụng các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Cụ thể, đến hết năm 2026, 100% lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh sẽ được phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số theo Khung năng lực số trong công an nhân dân.

Đoàn thanh niên cũng đã tích cực hưởng ứng phong trào ‘Bình dân học vụ số’ với nhiều hoạt động thiết thực. Theo đó, khoảng 78% số thanh thiếu nhi đã được tiếp cận các hoạt động nâng cao năng lực số do đoàn, hội các cấp triển khai. Ngoài ra, 67% số thanh niên sử dụng dịch vụ công trực tuyến, 83% số thanh niên sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Đội tình nguyện trực tiếp tại cơ sở có hơn 4.000 thành viên, sẽ là lực lượng chủ công trong triển khai phong trào ‘Bình dân học vụ’ nhằm phát huy tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ để phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số.

Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành kế hoạch triển khai, thực hiện ‘Bình dân học vụ số’ với những chỉ tiêu cụ thể. Trong năm 2025, tỉnh phấn đấu 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội trên địa bàn tỉnh có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc.

Để đạt được những mục tiêu đặt ra, đòi hỏi không chỉ là sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, mà còn là sự chủ động học hỏi, thích nghi của từng người dân. Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ sẽ trở thành một văn hóa học tập suốt đời, nơi mỗi người dân tự nguyện nâng cao năng lực số của bản thân, để không bị tụt lại trong hành trình chuyển đổi số quốc gia.

Người dân Hà Nội đang đặt nhiều kỳ vọng vào một tương lai nơi công nghệ số đóng vai trò quan trọng trong mọi mặt đời sống. Việc ứng dụng công nghệ số vào các lĩnh vực như thương mại điện tử, marketing số, phân tích dữ liệu, nông nghiệp thông minh và du lịch trải nghiệm số không chỉ mở ra những cơ hội việc làm mới mà còn hứa hẹn mang lại chất lượng cuộc sống cao hơn cho con em họ.

Khi Hà Nội đặt mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế số hàng đầu, điều này không chỉ phản ánh một định hướng vĩ mô mà còn thể hiện mong muốn thực tế của mỗi gia đình. Họ mong muốn con em mình có thể tận dụng những cơ hội mà công nghệ số mang lại để xây dựng một tương lai vững chắc. Đồng thời, việc tích cực ứng dụng công nghệ số vào đời sống hàng ngày cũng giúp nâng cao tiện ích và sự thông minh trong các hoạt động sinh hoạt.

Tuy nhiên, bên cạnh những kỳ vọng về một tương lai tươi sáng, nhiều người dân, đặc biệt là những người lớn tuổi hoặc sống ở vùng nông thôn ngoại thành, bày tỏ lo ngại về nguy cơ bị bỏ lại phía sau trong làn sóng chuyển đổi số. Họ mong muốn một sự công bằng số, nơi mọi người đều có thể tiếp cận và hưởng lợi từ công nghệ, không phân biệt tuổi tác, giới tính hay khu vực địa lý.

Để hiện thực hóa mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau, người dân kỳ vọng vào những giải pháp cụ thể. Trước hết, chương trình đào tạo kỹ năng số cộng đồng cần được đẩy mạnh để giúp mọi người có thể tiếp cận kiến thức và kỹ năng cần thiết. Bên cạnh đó, việc phổ cập hạ tầng internet băng thông rộng và hỗ trợ người dân tiếp cận thiết bị thông minh cũng là những bước tiến quan trọng.

Cuối cùng, việc phát triển kinh tế số không chỉ liên quan đến công nghệ hay kinh tế mà còn gắn liền với câu chuyện về con người, về sự công bằng và hạnh phúc. Một Hà Nội thực sự thông minh là nơi mà mọi người dân đều có thể tự tin hòa nhập và thụ hưởng giá trị mà công nghệ mang lại. Qua đó, người dân Hà Nội có thể cùng nhau xây dựng và tận hưởng một cuộc sống chất lượng cao trong một thành phố thông minh, hiện đại.

Đọc thêm về chuyển đổi số tại Việt Nam và vai trò của công nghệ số trong phát triển kinh tế.

Thành phố Hà Nội vừa phát động phong trào “Bình dân học vụ số” với mục tiêu quan trọng là phổ cập kỹ năng số cho người dân. Đây là một nỗ lực nhằm giúp người dân tiếp cận và tận dụng công nghệ trong cuộc sống hàng ngày, nâng cao năng suất lao động, tạo cơ hội việc làm mới và hình thành cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số.

Để triển khai phong trào này, thành phố đã thành lập 526 đội hình tuyên truyền, giáo dục và tập huấn kỹ năng số. Qua đó, đã có 9.542 người dân tham gia được phổ cập kỹ năng số. Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ hướng đến việc giúp người dân tiếp cận công nghệ mà còn đóng góp vào việc xây dựng Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, công dân số.

Theo Phó Bí thư phụ trách Thành đoàn Hà Nội Nguyễn Tiến Hưng, Ban Thường vụ Thành đoàn đã phối hợp chặt chẽ với Sở Khoa học và Công nghệ để triển khai lễ phát động phong trào “Bình dân học vụ số”. Chương trình đã tổ chức hướng dẫn kỹ năng ứng dụng công nghệ AI và hỗ trợ cài đặt ứng dụng IHanoi cho trên 300 lượt đoàn viên, thanh niên và nhân dân.

Bên cạnh đó, Ban Thường vụ Thành đoàn đã tổ chức 3 buổi tập huấn về phong trào “Bình dân học vụ số” cho trên 750 lượt cán bộ, đoàn viên, tình nguyện viên. Đoàn Thanh niên thành phố cũng thành lập 30 Tổ tình nguyện viên tại cơ sở phối hợp với Trung tâm phục vụ hành chính công thành phố triển khai Chiến dịch cao điểm hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng IHaNoi.

Chiến dịch đã huy động trên 1.300 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia hỗ trợ tại 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố. Phong trào “Bình dân học vụ số” thể hiện sự nỗ lực của thanh niên Thủ đô trong việc thích ứng với chuyển đổi số, triển khai các hoạt động dạy và học trực tuyến, mở các nhóm học tập trên mạng xã hội, tổ chức các khóa học trực tuyến miễn phí về kỹ năng số, kỹ năng mềm, lập trình… để giúp người lao động, học sinh, sinh viên và cả những người cao tuổi tiếp cận công nghệ.

Phong trào này cũng hướng đến khẳng định vai trò tiên phong, xung kích, sáng tạo của thanh niên và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong kỷ nguyên số. Với những nỗ lực và hoạt động thiết thực, phong trào “Bình dân học vụ số” tại Hà Nội đang góp phần quan trọng vào việc xây dựng một cộng đồng số, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và thúc đẩy sự phát triển của thành phố trong thời đại công nghệ số.