Đồng bào Mông tại xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và bộ máy chính quyền địa phương, người Mông tại đây đã đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới.

Họ đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng. Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của 4 xã đã mang lại không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Xã Mường Kim có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San. Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng.

Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Sừng Thanh Xuân, một người dân tộc Hà Nhì, đã tạo nên lịch sử khi trở thành thủ khoa của Học viện Hành chính và Quản trị công năm 2025. Với thành tích đáng tự hào, Xuân đã hoàn thành 51 học phần và 127 tín chỉ trong suốt thời gian học tập, với điểm trung bình chung tích lũy lên đến 3,3/4,0. Đặc biệt, cả thực tập tốt nghiệp và khóa luận tốt nghiệp của Xuân đều đạt điểm A+.

Xuân sinh ra và lớn lên ở bản Gò Cứ, xã Mù Cả, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Cuộc sống của gia đình Xuân không hề dễ dàng, bố mẹ không biết chữ và kinh tế gia đình chủ yếu dựa vào ruộng nương. Anh trai của Xuân cũng đã phải bỏ học từ lớp 10 để đi làm nương cùng bố mẹ. Điều này càng làm cho quyết định xuống Hà Nội học đại học của Xuân trở nên khó khăn hơn.

Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, việc học tập của Xuân và các bạn sinh viên khác đã chuyển sang hình thức trực tuyến. Gia đình Xuân đã phải dựa vào chính sách hỗ trợ cho vay trả góp của địa phương để sắm máy tính cho con học. Trong suốt 4 năm đại học, Xuân đã gặp rất nhiều khó khăn về tài chính. Thu nhập của bố mẹ không ổn định theo tháng mà tùy thuộc vào mùa màng, ruộng nương. Tuy nhiên, Xuân đã không bỏ cuộc, đã tự lập và nỗ lực học tập.

Môn tiếng Anh là một trong những khó khăn lớn nhất của Xuân. Nhưng với sự nỗ lực và kiên trì, Xuân đã đạt được điểm C ở 3 học phần môn tiếng Anh. Không chỉ dừng lại ở đó, Xuân còn thực hiện 3 đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa, trong đó có 1 đề tài đạt giải khuyến khích, 1 đề tài đạt giải nhì và 1 đề tài đạt giải nhất.

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Vân – Trưởng khoa Lưu trữ và Quản trị văn phòng – đánh giá Xuân là một sinh viên có tinh thần tự học đáng nể. Với kết quả học tập loại giỏi, Xuân nằm trong danh sách ưu tiên được khoa hỗ trợ kết nối và giới thiệu việc làm.

Hiện tại, Xuân đã chính thức trở thành nhân sự một công ty lớn trong ngành xây dựng hạ tầng và giao thông. Trong tương lai, Xuân khao khát được trở về đóng góp cho quê nhà còn nhiều khó khăn và được gần gũi, chăm sóc, báo đáp công ơn bố mẹ. Với thành tích xuất sắc và tinh thần tự học đáng nể, Xuân đã trở thành một tấm gương sáng cho các bạn trẻ khác noi theo. Hãy cùng dõi theo hành trình của Xuân để thấy được sức mạnh của sự nỗ lực và kiên trì.

Lai Châu đang tích cực ứng dụng nền tảng số để quảng bá và nâng cao hiệu quả tiêu thụ các sản phẩm OCOP cũng như sản phẩm đặc thù của địa phương. Trong bối cảnh thương mại điện tử đang trở thành xu hướng kinh doanh hiện đại, các chủ doanh nghiệp, hợp tác xã có sản phẩm OCOP đang chủ động xây dựng kênh bán hàng trực tuyến song song với phương thức truyền thống.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 215 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao và 4 sao, trong đó có nhiều sản phẩm mang đậm bản sắc địa phương như đông trùng hạ thảo, chè shan tuyết, hạt mắc-ca khô Lai Châu, gạo tẻ tròn, gạo lứt séng cù, gạo séng cù, miến dong Bình Lư, dưa lưới ichiba… Sở Công Thương tỉnh đã triển khai các hoạt động hỗ trợ chủ thể có sản phẩm OCOP thực hiện chuyển đổi số. Cụ thể là hướng dẫn kết nối doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trưng bày quảng bá, giới thiệu sản phẩm nông sản tại các hội nghị, hội chợ ở các tỉnh, thành trong cả nước; xây dựng website thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Để đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trên các sàn thương mại điện tử lớn tại Việt Nam, Sở Công Thương đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ đưa các sản phẩm OCOP của tỉnh lên sàn thương mại điện tử như Posttmart.vn (Bưu điện Việt Nam), Voson.vn (Viettel Post)… Ngoài ra, Sở Công Thương cũng phối hợp tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số, livestream bán hàng, chụp ảnh, xây dựng thương hiệu số cho các chủ thể OCOP, hộ kinh doanh và hợp tác xã. Hội Nông dân tỉnh đã phối hợp với Bưu điện tỉnh mở lớp đào tạo, tập huấn, tuyên truyền, quảng bá sàn thương mại điện tử Buudien.vn đến hội viên, nông dân, các hộ sản xuất nông nghiệp, tổ chức, doanh nghiệp, từ đó đăng ký thêm nhiều sản phẩm nông nghiệp chủ lực và sản phẩm OCOP.

Cơ sở Đông trùng hạ thảo Huy Cương đang chú trọng đầu tư hệ thống máy móc hiện đại và đa dạng kênh bán hàng. Cơ sở đã xây dựng, duy trì trang fanpage, website riêng để giới thiệu sản phẩm và đẩy mạnh kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử. Tây Bắc TV, một đơn vị được tôn vinh “Thương hiệu Vàng nông nghiệp Việt Nam năm 2024”, đã có 4 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao và đã xây dựng được các kênh phân phối, bán lẻ online đa nền tảng như youtube, facebook, tiktok, zalo, shoppee, website.

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, việc ứng dụng nền tảng số trong tiêu thụ sản phẩm OCOP của tỉnh vẫn còn đối mặt với không ít khó khăn, bao gồm hạn chế về kỹ năng số của các chủ thể OCOP và hạ tầng mạng tại một số vùng nông thôn còn yếu, chi phí vận chuyển hàng hóa cao…

Hướng tới giai đoạn phát triển mới, Lai Châu xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu và là động lực thúc đẩy Chương trình OCOP phát triển bền vững. Tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, đa dạng hóa kênh phân phối số, hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện sản phẩm theo hướng chuyên nghiệp, chuẩn hóa.

Lai Châu đã tìm ra giải pháp linh hoạt để duy trì hoạt động giao dịch tín dụng chính sách sau khi sắp xếp đơn vị hành chính. Thay vì cắt giảm 106 xã, phường, thị trấn xuống 38 xã, phường như kế hoạch ban đầu, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) tỉnh đã tham mưu với tỉnh thống nhất giữ nguyên 106 điểm giao dịch tại xã. Đây là quyết định sáng tạo, vừa đảm bảo tính ổn định trong cung ứng dịch vụ tài chính, vừa giúp người dân không bị gián đoạn tiếp cận vốn vay chính sách.

Ông Nguyễn Thanh Hà, Phó Giám đốc Ngân hàng CSXH Chi nhánh tỉnh, cho biết rằng tín dụng chính sách không chỉ cung ứng vốn mà còn là công cụ hỗ trợ sinh kế, giúp hộ nghèo và các đối tượng yếu thế tiếp cận nguồn lực để vươn lên. Việc giữ nguyên các điểm giao dịch xã giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và đảm bảo sự ổn định về mặt tâm lý và tổ chức trong quá trình giao dịch.

Tính đến ngày 13/7/2025, tổng dư nợ tín dụng chính sách toàn tỉnh đạt hơn 4.172 tỷ đồng, với 53.233 khách hàng đang còn dư nợ. Hoạt động giao dịch tại các điểm xã tiếp tục được tổ chức định kỳ hằng tháng, bảo đảm đủ điều kiện kỹ thuật, an toàn vốn và đúng quy trình nghiệp vụ.

Mô hình của Lai Châu được xem là giải pháp phù hợp, vừa đảm bảo hiệu quả vận hành, vừa không ‘bỏ rơi’ người dân vùng sâu, vùng xa. Các điểm giao dịch xã không chỉ là nơi ‘thu – phát vốn’ còn thể hiện tính nhân văn trong hành trình bảo đảm tài chính toàn diện và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Việc giữ nguyên 106 điểm giao dịch tại xã của Lai Châu thể hiện sự quan tâm của chính quyền địa phương đối với người dân, đặc biệt là những người yếu thế. Điều này cũng cho thấy sự linh hoạt và sáng tạo trong việc tìm ra giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Trong thời gian tới, Ngân hàng CSXH Chi nhánh tỉnh Lai Châu sẽ tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động giao dịch tại các điểm xã, đảm bảo người dân tiếp cận được với các dịch vụ tài chính một cách dễ dàng và thuận tiện.

Với mô hình này, Lai Châu hy vọng sẽ tiếp tục là một điển hình trong việc triển khai tín dụng chính sách, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh và cả nước.