Một hình thức lừa đảo mới đang ngày càng phổ biến, trong đó kẻ gian giả mạo nhân viên giao hàng (shipper) để chiếm đoạt tiền của nạn nhân. Thủ đoạn của kẻ lừa đảo là gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là shipper và thông báo cần chuyển khoản một khoản phí phát sinh nhỏ. Chỉ sau vài thao tác, toàn bộ tiền trong tài khoản của nạn nhân đã bị mất.

Đây là một thủ đoạn lừa đảo tinh vi, tận dụng sự rò rỉ dữ liệu đơn hàng và tâm lý chủ quan của nạn nhân. Dữ liệu đơn hàng mà kẻ gian sử dụng đều chính xác đến kinh ngạc, bao gồm tên người nhận, địa chỉ, số điện thoại, thậm chí cả giá trị món đồ. Điều này khiến nạn nhân khó lòng nghi ngờ, nhất khi họ đang nóng lòng chờ hàng.

Nhiều câu hỏi đã được đặt ra về việc làm thế nào những kẻ lừa đảo có được thông tin chi tiết đến vậy. Theo các chuyên gia, nguồn đầu tiên đến từ chính các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển. Một số nhân viên nội bộ có thể bán dữ liệu khách hàng cho bên thứ ba với giá rẻ mạt. Nguồn thứ hai là các website và ứng dụng kém bảo mật, nơi người dùng vô tình để lộ thông tin cá nhân khi đăng ký tài khoản. Nguồn thứ ba và cũng đáng lo ngại nhất là thị trường ‘data rác’ được rao bán công khai trên mạng xã hội và các diễn đàn ngầm.

Tâm lý chủ quan cũng là một yếu tố then chốt khiến nhiều người mắc bẫy. Theo đó, một số thủ đoạn phổ biến của các đối tượng lừa đảo thường bao gồm gửi đường link hoặc mã QR độc hại. Chỉ cần nhấp vào, điện thoại của nạn nhân sẽ bị cài mã độc, cho phép tội phạm truy cập vào các ứng dụng ngân hàng.

Để tự bảo vệ mình, người dùng cần tuyệt đối không chuyển tiền trước cho bất kỳ ai tự xưng là shipper, dù đó là khoản phí nhỏ. Không bao giờ nhấp vào đường link lạ hoặc quét mã QR từ những tin nhắn không rõ nguồn gốc. Đặc biệt, mã OTP và mật khẩu ngân hàng là thông tin tuyệt mật, không được chia sẻ với bất kỳ ai, kể cả người tự nhận là nhân viên hỗ trợ.

Nhóm đối tượng dễ trở thành nạn nhân của tội phạm này là các bạn trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Lý do nằm ở sự chủ quan. Dù thành thạo sử dụng smartphone và mạng xã hội, nhiều bạn trẻ lại thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin cơ bản.

Những vụ lừa đảo shipper giả chỉ là phần nổi của tảng băng chìm về vấn đề rò rỉ dữ liệu cá nhân. Trong thời đại kỹ thuật số, việc bảo vệ thông tin cá nhân không còn là trách nhiệm riêng của mỗi cá nhân, mà đòi hỏi sự chung tay từ các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và ý thức của toàn xã hội.

Như vậy, mỗi người cần nâng cao cảnh giác và ý thức bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cũng cần có những biện pháp thiết thực để ngăn chặn tình trạng rò rỉ dữ liệu cá nhân và lừa đảo trực tuyến.

Cần có những chiến dịch tuyên truyền và giáo dục về kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân và phòng chống lừa đảo trực tuyến. Đặc biệt, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp để xây dựng một môi trường mạng an toàn và lành mạnh.

Tóm lại, phòng chống lừa đảo trực tuyến và bảo vệ thông tin cá nhân là trách nhiệm của cả xã hội. Chúng ta cần chung tay và có những biện pháp thiết thực để ngăn chặn tình trạng này.

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, gần đây đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, điều này khiến các em dễ dàng trở thành mục tiêu của kẻ xấu khi đối mặt với những tình huống giả mạo.

Chỉ trong khoảng một tháng gần đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Với cách tiếp cận này, nhiều học sinh, sinh viên đã bị lừa đảo thành công.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Đây là lúc kẻ xấu tận dụng sự sợ hãi để thực hiện các hành vi lừa đảo. Cũng theo vị chuyên gia, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Những dấu hiệu này cần được phụ huynh và nhà trường quan tâm, chú ý để có thể kịp thời can thiệp.

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên. Điều này sẽ giúp tăng cường khả năng phòng ngừa và xử lý các vụ lừa đảo nhắm vào nhóm đối tượng này.

Là một chuyên gia pháp lý, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể nâng cao nhận thức và khả năng tự bảo vệ mình trước những nguy cơ lừa đảo trên không gian mạng.

Để có thể nâng cao hiệu quả phòng chống lừa đảo, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng. Việc cung cấp thông tin, kiến thức và kỹ năng cần thiết cho học sinh, sinh viên là rất quan trọng. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức của người dân về các thủ đoạn lừa đảo và cách phòng tránh.

Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao vừa đưa ra cảnh báo về việc giả mạo doanh nghiệp du lịch để lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng xã hội trong mùa du lịch cao điểm. Hiện tượng này đang gia tăng và thu hút sự chú ý của cơ quan chức năng cũng như người dùng internet.

Các đối tượng lừa đảo thường tạo lập các tài khoản giả mạo trên mạng xã hội, tự xưng là đại diện cho các doanh nghiệp lữ hành, khách sạn, khu nghỉ dưỡng uy tín. Họ sử dụng các tài khoản này để quảng cáo các chương trình tour hấp dẫn hoặc dịch vụ đặt phòng với giá cạnh tranh, nhằm thu hút sự quan tâm của khách hàng. Đáng chú ý, nhiều tài khoản giả mạo này được trang bị tick xanh xác thực hoặc thông tin trông rất ‘chuyên nghiệp’, tạo ấn tượng về tính xác thực và độ tin cậy.

Tuy nhiên, theo cơ quan chức năng, những tài khoản này thường mới được tạo lập hoặc đổi tên trong thời gian ngắn. Điều này cho thấy các đối tượng lừa đảo không có ý định xây dựng một thương hiệu hoặc cung cấp dịch vụ thực sự, mà chỉ nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng. Do đó, người dùng cần nâng cao cảnh giác khi tiếp cận các thông tin du lịch trên mạng xã hội, đặc biệt là khi gặp phải các chương trình tour hoặc dịch vụ đặt phòng có giá quá hấp dẫn so với thị trường.

Để tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo, người dân nên kiểm tra kỹ thông tin của doanh nghiệp du lịch trước khi thực hiện giao dịch. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dùng nên truy cập vào các trang web chính thức của doanh nghiệp hoặc liên hệ trực tiếp với họ để xác minh thông tin. Ngoài ra, người dùng cũng nên cẩn thận khi cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện thanh toán trước khi xác minh tính xác thực của giao dịch.

Người dân có thể tìm hiểu thêm về các biện pháp phòng tránh lừa đảo qua mạng xã hội và cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng kêu gọi người dân tích cực hỗ trợ và cung cấp thông tin về các hoạt động lừa đảo để có thể xử lý và ngăn chặn kịp thời.

Hơn nữa, các doanh nghiệp du lịch chính thống cũng cần tăng cường biện pháp bảo vệ thương hiệu và khách hàng của mình. Điều này bao gồm việc xác minh và cập nhật thông tin liên lạc chính thức, cũng như thường xuyên cảnh báo khách hàng về các hình thức lừa đảo mới. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dùng là chìa khóa để ngăn chặn và giảm thiểu tình trạng lừa đảo qua mạng xã hội.

Trong bối cảnh mùa du lịch cao điểm đang đến gần, việc nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là rất cần thiết. Người dân và doanh nghiệp cần chung tay để tạo ra một môi trường du lịch an toàn và đáng tin cậy.