Một chiến dịch phần mềm độc hại vừa được phát hiện đang hoạt động ngầm trên hàng triệu thiết bị Android, theo báo cáo mới nhất từ nhóm nghiên cứu zLabs của Zimperium. Chiến dịch này sử dụng một chiến thuật lừa đảo tinh vi bằng cách tạo ra hai phiên bản ứng dụng giống hệt nhau về tên và giao diện. Phiên bản hợp pháp được đăng tải lên Google Play, trong khi phiên bản độc hại được phát tán thông qua các kênh không chính thức.

Khi được cài đặt, ứng dụng độc hại sẽ hiển thị hàng loạt quảng cáo toàn màn hình, làm chậm thiết bị, tiêu tốn dữ liệu và nhanh chóng chiếm quyền kiểm soát thiết bị người dùng. Nguy hiểm hơn, ứng dụng này còn có khả năng cài đặt các tiện ích mở rộng trên trình duyệt, theo dõi lịch sử tìm kiếm và thậm chí tải mã độc khác về máy mà không cần sự cho phép của người dùng.

Các chuyên gia tại Zimperium cho biết biến thể mới của phần mềm độc hại này có khả năng can thiệp trực tiếp vào cấu trúc ZIP của file APK. Đây là một kỹ thuật nhằm vượt qua các hệ thống kiểm tra bảo mật truyền thống. Điều này giúp phần mềm độc hại ẩn sâu hơn, khó bị phát hiện hơn và gần như miễn nhiễm trước các công cụ kiểm tra phổ thông.

Để tự bảo vệ, người dùng cần cẩn trọng khi cài đặt ứng dụng, hạn chế tải ứng dụng từ nguồn không rõ ràng và thường xuyên kiểm tra thiết bị. Điểm yếu lớn nhất mà phần mềm độc hại này khai thác chính là thói quen cài ứng dụng ngoài Google Play của người dùng. Việc tải file APK từ nguồn không xác minh là con đường nhanh nhất để tin tặc xâm nhập vào thiết bị.

Google đã tích hợp Chế độ Bảo vệ Nâng cao trong Android 16, tính năng này ngăn người dùng cài đặt ứng dụng ngoài hệ thống, không cho phép tắt hoặc vô hiệu hóa, nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ bị tấn công.

Người dùng cần lưu ý những dấu hiệu sau để nhận biết điện thoại Android của mình có bị nhiễm phần mềm độc hại hay không: Quảng cáo bật lên liên tục, kể cả khi không mở ứng dụng; thiết bị nóng bất thường, pin tụt nhanh, dữ liệu di động tiêu hao nhiều; ứng dụng lạ xuất hiện mà bạn không nhớ từng cài đặt; trình duyệt đổi trang chủ hoặc chuyển hướng lạ khi tìm kiếm.

Cảnh báo từ Zimperium cho thấy các kỹ thuật ẩn danh này chưa có dấu hiệu dừng lại. Do đó, người dùng cần nâng cao cảnh giác và采取 các biện pháp bảo vệ cần thiết để giữ an toàn cho smartphone của mình. Hãy luôn ưu tiên tải ứng dụng từ các nguồn tin cậy và thường xuyên kiểm tra thiết bị để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Để biết thêm thông tin về chiến dịch phần mềm độc hại này, bạn có thể tham khảo báo cáo của Zimperium để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.

Một nghiên cứu gần đây được trình bày tại hội nghị an ninh mạng Black Hat 2025 đã chỉ ra rằng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được huấn luyện để tạo ra mã độc có khả năng né tránh phần mềm diệt virus Microsoft Defender. Kyle Avery, người thực hiện nghiên cứu này, đã sử dụng một mô hình mã nguồn mở Qwen2.5 kết hợp với kỹ thuật học tăng cường để dạy AI cách viết mã độc có thể vượt qua hệ thống phát hiện hiện đại của Microsoft Defender.

Với ngân sách hạn chế chỉ 1.500 đô la và thời gian khoảng ba tháng, Avery đã đạt được tỷ lệ ‘tránh né thành công’ lên tới 8%. Quá trình huấn luyện AI diễn ra trong một môi trường mô phỏng có cài Microsoft Defender. Mỗi khi AI tạo ra một đoạn mã độc, hệ thống sẽ đánh giá dựa trên khả năng chạy được và mức độ bị phát hiện. Dựa trên phản hồi này, AI học và điều chỉnh cho đến khi đạt được thành công.

Mặc dù tỷ lệ 8% có vẻ thấp, nhưng trong các cuộc tấn công quy mô lớn, điều này có thể tạo ra hậu quả nghiêm trọng. Việc AI có thể tạo ra mã độc mà không cần kỹ năng sâu về lập trình làm tăng mối lo ngại về các cuộc tấn công mạng trong tương lai. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng Microsoft Defender vẫn chặn được 92% mã độc. Hơn nữa, các hệ thống phòng thủ nhiều lớp khác như phân tích hành vi và phát hiện bằng học máy cũng giúp tăng cường bảo mật.

Điều đáng nói là nghiên cứu này mở ra một hướng tấn công mới, nơi tội phạm không cần kỹ năng sâu về lập trình mà chỉ cần biết cách huấn luyện AI. Người dùng cá nhân không cần phải hoảng loạn nhưng cần có biện pháp phòng ngừa. Việc cập nhật phần mềm thường xuyên, sử dụng phần mềm diệt virus uy tín, tránh nhấn vào link lạ và file không rõ nguồn gốc là những bước cơ bản nhưng hiệu quả.

Cuộc đua giữa AI tấn công và AI phòng thủ đang diễn ra không ngừng nghỉ. AI giờ đây không chỉ giúp hacker tạo mã độc hiệu quả hơn mà các công cụ bảo mật cũng tích hợp công nghệ học máy để phân tích hành vi và phát hiện bất thường. Trong thời đại AI, không có hệ thống nào là bất khả xâm phạm, nhưng với sự chủ động và thích ứng, người dùng vẫn có thể kiểm soát và bảo vệ thông tin của mình.

Các chuyên gia an ninh mạng đang nỗ lực để phát triển các công cụ và kỹ thuật mới để đối phó với các mối đe dọa ngày càng tăng từ AI. Song song đó, người dùng cũng cần nâng cao nhận thức và kỹ năng để bảo vệ mình trước các cuộc tấn công mạng. Sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu, các công ty công nghệ và người dùng là chìa khóa để tạo ra một môi trường an toàn và bảo mật trong thời đại AI.