Sự phát triển nhanh chóng của các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán đám mây tại Mỹ đã dẫn đến một hệ quả không mong muốn: hóa đơn tiền điện cao hơn cho nhiều hộ gia đình. Mặc dù không trực tiếp sử dụng AI, người dân ở các khu vực có hạ tầng trung tâm dữ liệu đang phải đối mặt với chi phí sinh hoạt tăng đáng kể.

Ví dụ, tại thành phố Trenton, hóa đơn tiền điện trung bình của hộ gia đình đã tăng 26 USD mỗi tháng. Tương tự, ở Philadelphia, con số này là 17 USD, ở Pittsburgh là 10 USD và ở Columbus là 27 USD. Nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu điện năng từ các trung tâm dữ liệu gia tăng đã gây áp lực lên hệ thống lưới điện địa phương, buộc các nhà cung cấp phải điều chỉnh giá.

Ông Abe Silverman, chuyên gia thị trường năng lượng, nhận định rằng toàn bộ nước Mỹ đang chứng kiến sức ép lớn cả về mặt chi phí truyền tải và sản xuất điện. Các trung tâm dữ liệu này được xây dựng bởi các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Google, Amazon, Microsoft và Meta. Người dân không khỏi bất bình khi phải chi trả thêm chi phí năng lượng trong khi các ông lớn công nghệ tiếp tục thu lợi nhuận khổng lồ.

Một số bang như Ohio đã bắt đầu đưa ra giải pháp bằng cách yêu cầu các công ty công nghệ đóng góp vào việc hiện đại hóa lưới điện, điều kiện cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của hạ tầng kỹ thuật số. Về phần mình, một số doanh nghiệp như Google cam kết xây dựng trung tâm dữ liệu vận hành bằng 100% năng lượng không carbon vào năm 2030. Nếu thực hiện đúng lộ trình, điều này có thể góp phần giảm gánh nặng chi phí năng lượng và hạn chế phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định vẫn còn quá sớm để xác định mức độ ảnh hưởng dài hạn đến hóa đơn điện của người dân, vì biến số thị trường điện còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như thời tiết, nguồn cung và chính sách điều tiết.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Nhà máy Thủy điện Trung Sơn đã đạt được sản lượng điện vượt kế hoạch, với hơn 390 triệu kWh, tăng 14% so với kế hoạch và gần 6% so với cùng kỳ năm trước. Thành tích này trở nên đặc biệt ý nghĩa khi lượng nước về hồ không ổn định.

Ông Vũ Xuân Dũng, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn, chia sẻ về chiến lược ‘kép’ của công ty, vừa đảm bảo phát điện ổn định vừa bảo vệ nguồn nước cho hạ du trong điều kiện thời tiết biến động. Công ty đã tăng cường theo dõi tình hình thủy văn và lượng mưa, chủ động xây dựng các phương án điều tiết nước phù hợp.

Sự phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan và đơn vị vận hành hồ chứa khác trên hệ thống sông Mã đã giúp tối ưu hóa việc tích nước, cấp nước và phát điện, đồng thời giảm thiểu nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng cho hạ lưu. Công ty cũng duy trì quy trình vận hành an toàn, không để xảy ra sự cố nghiêm trọng, và thực hiện nghiêm túc các đợt kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ toàn bộ thiết bị, tổ máy theo tiêu chuẩn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tổng Công ty Phát điện 2 (EVNGENCO2).

Việc nâng cao năng lực phân tích, xử lý sự cố trong vận hành cũng là một điểm nhấn, với đội ngũ kỹ sư vận hành được đào tạo chuyên sâu và sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp. Thủy điện Trung Sơn tiên phong trong triển khai chuyển đổi số, áp dụng phần mềm IMIS2.0 để số hóa quy trình quản lý vận hành và khai thác dữ liệu lớn (big data) để giám sát tình trạng thiết bị theo thời gian thực.

Song song với hoạt động sản xuất, công tác an toàn lao động được đặt lên hàng đầu, với việc duy trì huấn luyện, đào tạo định kỳ và đầu tư trang thiết bị bảo hộ hiện đại. Với những kết quả đạt được, TSHPCo đang hiện thực hóa mục tiêu trở thành nhà máy thủy điện kiểu mẫu của EVNGENCO2 về quản trị hiện đại, ứng dụng công nghệ cao và phát triển bền vững.