Công nghệ đang trở thành chìa khóa vàng trong việc mở ra một tương lai bền vững cho nhân loại. Từ năng lượng tái tạo đến đô thị thông minh, công nghệ đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển.

Trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc tìm ra giải pháp. Năng lượng tái tạo, như năng lượng mặt trời và gió, đã trở thành một trong những nguồn năng lượng chính của thế giới. Công nghệ lưu trữ năng lượng cũng đã được cải tiến đáng kể, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. AI giúp dự báo nhu cầu điện, điều phối lưới điện thông minh và tối ưu hóa việc tích hợp nguồn năng lượng tái tạo. AI cũng giúp cải thiện giao thông đô thị, giảm ùn tắc và lượng khí thải nhà kính.

Kinh tế tuần hoàn cũng là một trong những lĩnh vực mà công nghệ đang đóng vai trò quan trọng. Công nghệ giúp phân loại rác thải tự động, tăng tỷ lệ tái chế và giảm thiểu lãng phí nguyên liệu. Công nghệ in 3D cũng giúp sản xuất theo yêu cầu, giảm tồn kho và vận chuyển.

Tất cả những đổi mới trên đang được tích hợp vào các thành phố thông minh, nơi công nghệ không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn nâng cao chất lượng sống của cư dân. Công nghệ không phải là viên đạn bạc, nhưng là công cụ đắc lực trong hành trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh.

Từ năng lượng tái tạo đến trí tuệ nhân tạo, từ kinh tế tuần hoàn đến thành phố thông minh, đổi mới công nghệ đang mở ra một lộ trình mới cho sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Việc đầu tư và thúc đẩy công nghệ sạch ngay hôm nay không chỉ là lựa chọn thông minh mà còn là trách nhiệm chung của toàn nhân loại.

Việt Nam đang nổi lên như một quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng sạch lớn nhất Đông Nam Á, với tổng công suất điện gió ngoài khơi ước tính lên đến gần 600 GW. Bên cạnh đó, việc tận dụng sinh khối từ nông nghiệp và bức xạ mặt trời cao ở khu vực miền Trung và miền Nam cũng mang lại nhiều cơ hội cho sự phát triển của năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sang nguồn năng lượng sạch đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức.

Thị phần năng lượng tái tạo trong tổng mức năng lượng của quốc gia vẫn còn tương đối thấp. Số lượng dự án đầu tư vào lĩnh vực này còn ít, đặc biệt là trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi và LNG, vốn được coi là những trụ cột quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu nguồn điện để đảm bảo an ninh năng lượng. Các chuyên gia nhận định rằng quá trình hiện thực hóa tiềm năng năng lượng sạch đang bị chậm lại đáng kể.

Dù Quy hoạch điện VIII đã điều chỉnh mục tiêu phát triển mạnh điện gió ngoài khơi và điện khí LNG, nhưng đến nay vẫn chưa có dự án điện gió ngoài khơi nào được triển khai thực tế. Chỉ có 3 trong số 13 dự án LNG hiện hữu đang đúng tiến độ. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này xuất phát từ ba “nút thắt” lớn: thiếu cơ chế giá điện rõ ràng và hấp dẫn; thủ tục đầu tư và phê duyệt dự án còn chồng chéo; và đặc biệt là khó khăn trong huy động vốn, cả vốn đầu tư ban đầu lẫn vốn vận hành dài hạn.

Nếu không tháo gỡ các “nút thắt” này, việc đạt được mục tiêu mà Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và cam kết Net Zero vào năm 2050 sẽ là một thách thức lớn. TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, nhận định rằng “dòng vốn này sẽ không tự chảy đến nếu không có hệ sinh thái tài chính xanh rõ ràng, cơ chế bảo lãnh tín dụng hợp lý và hành lang pháp lý minh bạch, ổn định lâu dài”.

Một trong những khó khăn hiện nay là việc chưa có bộ tiêu chí thống nhất đánh giá dự án xanh, chưa có thị trường trái phiếu xanh phát triển đầy đủ, cũng như thiếu cơ chế ưu đãi thuế – phí. Điều này đang khiến dòng vốn xanh vẫn còn chảy chậm. Để giải quyết vấn đề này, nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế khuyến nghị rằng Việt Nam cần khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý về tài chính xanh.

Hoàn thiện khung pháp lý về tài chính xanh bao gồm việc ban hành tiêu chuẩn quốc gia về dự án xanh để các tổ chức tài chính có căn cứ thẩm định; tạo lập thị trường trái phiếu xanh với cơ chế ưu đãi về thuế, tín dụng và quy trình phát hành đơn giản; khuyến khích các ngân hàng thương mại phát triển sản phẩm tín dụng xanh thông qua hỗ trợ lãi suất, chia sẻ rủi ro từ quỹ bảo lãnh; và thành lập các quỹ tài chính xanh quốc gia để làm “vốn mồi”, thu hút thêm các nguồn lực từ khu vực tư nhân và quốc tế.

Trong bối cảnh dòng vốn quốc tế còn dè dặt, sự vào cuộc chủ động của các doanh nghiệp nhà nước hàng đầu như Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ là cú hích quan trọng. Với năng lực tài chính, uy tín quốc tế và vai trò trong ngành năng lượng, các doanh nghiệp này có thể làm “cầu nối tín nhiệm” giữa Chính phủ và nhà đầu tư quốc tế.

Việt Nam đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, đồng thời đặt mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi và LNG thành trụ cột an ninh năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, để biến các mục tiêu thành hiện thực, cần có những hành động cụ thể và quyết liệt ngay từ bây giờ.

Sở Xây dựng Hà Nội đang đề xuất hàng loạt chính sách ưu đãi nhằm thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch thông qua hình thức đối tác công tư (PPP). Đề xuất này bao gồm việc giao đất và hỗ trợ 100% tiền thuê đất trong thời gian 5 năm cho các dự án phát triển trạm năng lượng sạch tại các vị trí đã được quy hoạch đến hết năm 2033.

Ngoài ra, thành phố Hà Nội cũng cam kết đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông và kỹ thuật để kết nối hiệu quả với các dự án trạm năng lượng sạch. Điều này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của hạ tầng năng lượng sạch tại Hà Nội.

Một điểm nổi bật khác trong đề xuất của Sở Xây dựng Hà Nội là hỗ trợ tài chính cho các dự án đầu tư vào hạ tầng trạm tiếp năng lượng sạch. Theo đó, ngân sách thành phố sẽ hỗ trợ 70% tiền lãi vay ngân hàng trong 5 năm đầu tiên cho các dự án này. Đối với các dự án bến xe, bãi đỗ xe có tối thiểu 30% chỗ đỗ được trang bị trụ sạc, thành phố sẽ hỗ trợ 50% chi phí giải phóng mặt bằng và 100% tiền thuê đất trong 5 năm đầu.

Thành phố Hà Nội cũng cam kết đảm bảo cung ứng đủ năng lượng cho các trạm sạc, hỗ trợ miễn phí khảo sát, thiết kế đấu nối lưới điện và chi phí quảng bá. Những biện pháp này thể hiện sự quyết tâm của thành phố trong việc hỗ trợ việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện xanh tại Hà Nội.

Để đạt được mục tiêu chuyển đổi phương tiện xanh, Sở Xây dựng Hà Nội đặt ra yêu cầu đến hết năm 2026, tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại các công trình hiện hữu phải có trụ sạc. Đối với các dự án mới, tỷ lệ này sẽ là 30%. Thành phố cũng ưu tiên xây dựng trụ sạc trên vỉa hè và khuyến khích đầu tư vào trụ nạp hydrogen, nhiên liệu sạch khác.

Hiện tại, thống kê sơ bộ cho thấy toàn thành phố mới chỉ có khoảng 1.000 trạm sạc của V Green. Điều này cho thấy còn rất nhiều việc cần làm để đạt được mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, với các chính sách ưu đãi mới, thành phố Hà Nội đang mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Theo đại diện Sở Xây dựng, “Chính sách ưu đãi” này không chỉ giúp thu hút đầu tư mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong việc phát triển hạ tầng năng lượng sạch. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một môi trường giao thông xanh, giảm thiểu ô nhiễm và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.”

Đề xuất chính sách ưu đãi này của Sở Xây dựng Hà Nội đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Với việc triển khai các chính sách này, Hà Nội hy vọng sẽ sớm đạt được mục tiêu về phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch và góp phần vào mục tiêu bảo vệ môi trường toàn cầu.