Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức, Việt Nam cần thực hiện tái cấu trúc tăng trưởng để đạt hiệu quả cao hơn. Đây là nhấn mạnh của TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF).

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, việc xác định đúng “bối cảnh mới” cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn là vô cùng quan trọng. Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng, bao gồm sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, và cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình.

Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp.

Ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. TS. Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện “3I đồng thời” (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân.

Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia. Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản.

Nhìn chung, để đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững, Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tăng năng suất lao động và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, cần có những giải pháp để kiểm soát rủi ro và thách thức, đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu và triển khai các giải pháp trọng tâm để thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Điều này nhằm mục đích nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và tạo ra các đột phá trong phát triển kinh tế – xã hội.

Trong phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06, Thủ tướng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đẩy mạnh phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nền kinh tế. Đây là những yếu tố then chốt giúp Việt Nam chuyển đổi sang một nền kinh tế dựa trên tri thức và công nghệ, tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thủ tướng cũng chỉ ra những tồn tại, bất cập trong quá trình triển khai các nhiệm vụ trên, như thể chế, cơ chế, chính sách chưa tương xứng với tiềm năng và tốc độ tăng trưởng kinh tế; hành chính còn rườm rà, người dân và doanh nghiệp còn vất vả; việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính còn chậm… Những tồn tại này đã hạn chế hiệu quả của các nỗ lực phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để khắc phục những tồn tại này, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu cho bộ ngành, cơ quan, địa phương mình, bảo đảm ‘đúng – đủ – sạch – sống’. Cơ sở dữ liệu này sẽ là nền tảng quan trọng cho việc quản lý và ra quyết định trong các lĩnh vực khác nhau. Đồng thời, cần khẩn trương thiết lập công cụ quản lý trực quan, hệ thống chỉ số (KPI) định lượng để đánh giá các nhiệm vụ được giao.

Về phát triển nhân lực, Thủ tướng cũng yêu cầu có chính sách đãi ngộ đặc biệt với nhân tài, chuyên gia hàng đầu, các tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng để triển khai các hệ thống chiến lược, các sáng kiến đột phá. Việc thu hút và giữ chân những chuyên gia hàng đầu sẽ giúp Việt Nam tăng cường năng lực nghiên cứu và phát triển công nghệ.

Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết của việc triển khai Đề án 06, tập trung hoàn thành 40/61 tiện ích, giảm, đơn giản hóa đối với 324 thủ tục hành chính. Điều này sẽ giúp giảm gánh nặng hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Ngoài ra, cần triển khai liên thông đơn thuốc từ các bệnh viện đến hệ thống điều phối dữ liệu y tế, nhà thuốc để tích hợp đồng bộ trên VNeID, nghiên cứu, xây dựng đám mây dữ liệu (Cloud) công dân tích hợp trên nền tảng VNeID.