Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Khu vực 3 mới đây đã công bố kết luận thanh tra tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội (MB) – chi nhánh Điện Biên (MB Điện Biên). Theo kết luận của Chánh Thanh tra NHNN Khu vực 3, MB Điện Biên hoạt động hiệu quả, tuân thủ các quy định pháp luật trong lĩnh vực tín dụng và hoàn thành tốt các chỉ tiêu năm 2024.

Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cũng chỉ ra một số tồn tại và hạn chế cần được khắc phục. Qua kết quả thanh tra, MB Điện Biên còn một số tồn tại trong hoạt động, công tác quản trị điều hành, quản trị rủi ro và kiểm soát nội bộ. Việc chỉ đạo cập nhật thông tin xếp hạng khách hàng chưa đầy đủ, công tác tín dụng còn để xảy ra một số tồn tại, thu thập thông tin, tài liệu chưa đảm bảo quy định.

Công tác rà soát, kiểm soát hồ sơ chưa chặt chẽ và còn một số tồn tại về giám sát sau giải ngân, hồ sơ cấp bảo lãnh và một số tồn tại khác tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại đơn vị. Trách nhiệm về những tồn tại này thuộc về ban lãnh đạo chi nhánh, lãnh đạo phòng nghiệp vụ và các cá nhân trực tiếp thực hiện nghiệp vụ tại đơn vị.

Chánh Thanh tra NHNN Khu vực 3 yêu cầu chi nhánh MB Điện Biên nghiêm túc thực hiện các kiến nghị để khắc phục tồn tại, nhằm đảm bảo hoạt động đúng quy định, hiệu quả và an toàn trong thời gian tới. MB Điện Biên cần tăng cường chỉ đạo công tác kiểm soát nội bộ, thực hiện trách nhiệm theo quy định tại Luật Thanh tra, nghiêm túc triển khai các biện pháp xử lý thuộc trách nhiệm của chi nhánh gắn với từng tồn tại.

Việc thực hiện nghiêm túc và hiệu quả các kiến nghị của Chánh Thanh tra NHNN Khu vực 3 sẽ giúp MB Điện Biên củng cố hệ thống quản lý rủi ro, tăng cường kiểm soát nội bộ và nâng cao hiệu quả hoạt động. Đồng thời, việc này cũng góp phần nâng cao uy tín và niềm tin của khách hàng đối với ngân hàng, cũng như đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn của MB Điện Biên trong tương lai.

Quản trị rủi ro là một yếu tố then chốt trong hoạt động của các công ty chứng khoán, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thị trường chứng khoán phát triển một cách lành mạnh và bền vững. Tại chương trình đào tạo “Quản trị rủi ro cho công ty chứng khoán” diễn ra vào ngày 21/7, ông Hà Duy Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị rủi ro. Theo ông, quản trị rủi ro như một “người gác cổng”, giúp các công ty chứng khoán chủ động phòng ngừa và ứng phó với các rủi ro có thể phát sinh, từ đó tránh được những tổn thất nghiêm trọng khi thị trường có những biến động bất ngờ.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang phát triển nhanh chóng và hội nhập sâu vào thị trường vốn quốc tế, công tác quản trị rủi ro ngày càng trở nên quan trọng. Việc này không chỉ giúp đảm bảo thị trường phát triển lành mạnh, minh bạch và bền vững mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư. Ông Tùng đề nghị những người làm công tác quản trị rủi ro trong các công ty chứng khoán cần phải có kiến thức và kinh nghiệm chuyên sâu về lĩnh vực tài chính, chứng khoán. Đồng thời, họ cũng cần phải có kỹ năng và thông tin cần thiết để xây dựng chiến lược phòng vệ và quản trị rủi ro một cách hiệu quả.

Liên quan đến vấn đề này, ông Tan Boon Gin, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Thị trường (SGX), đã nhấn mạnh mối quan hệ đối tác quan trọng giữa Việt Nam và Singapore. Ông cho biết SGX sẵn sàng hỗ trợ các hoạt động quản lý rủi ro tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng lên Thị trường Mới nổi. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp tăng cường năng lực quản lý rủi ro của các công ty chứng khoán Việt Nam mà còn góp phần vào việc phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam một cách bền vững.

Có thể thấy, việc quản trị rủi ro trong hoạt động của các công ty chứng khoán là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Thông qua các chương trình đào tạo và sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, các công ty chứng khoán Việt Nam có thể nâng cao năng lực quản lý rủi ro, từ đó đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ngày 16/7, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã tổ chức hội thảo tăng cường năng lực ‘Quản trị rủi ro ngân hàng: Tầm nhìn mới từ dự thảo sửa đổi Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN’, với mục tiêu thảo luận các giải pháp triển khai Basel III tại Việt Nam. Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc BIDV, Phó chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro trực thuộc Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng, ngành Ngân hàng Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro, nhằm đảm bảo an toàn hệ thống và tăng sức chống chịu trước các cú sốc thị trường.

Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế không chỉ giúp tăng cường ổn định tài chính, mà còn tạo nền tảng để các tổ chức tín dụng phát triển bền vững và hội nhập toàn diện. Ông Phương nhấn mạnh, việc triển khai Basel III là xu thế tất yếu, mang lại cả cơ hội và thách thức cho các ngân hàng và thị trường Việt Nam. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã và đang tích cực xây dựng khung pháp lý mới nhằm luật hóa các yêu cầu cốt lõi của Basel III trong hệ thống ngân hàng Việt Nam thông qua 2 dự thảo thông tư quan trọng: Dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại và dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại.

Một số nội dung thay đổi trong khuôn khổ của Basel III có thể kể đến như nâng tỷ trọng và chất lượng vốn. Basel III nâng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 4,5% và quy định thêm mức đệm bảo toàn vốn (CCB) ≥ 2,5% và đệm phản chu kỳ (CCyB) từ 0-2,5%, từ đó nâng tổng mức an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 7% và tỷ lệ an toàn vốn và các bộ đệm cũng tăng lên tới tối thiểu 10,5%. Basel III cũng đưa ra các yêu cầu mới về đòn bẩy và thanh khoản để bảo vệ các ngân hàng khỏi tình trạng cho vay quá mức và rủi ro, đồng thời đảm bảo các ngân hàng có đủ thanh khoản trong giai đoạn căng thẳng tài chính. Tỷ lệ này được tính bằng vốn cấp 1 chia cho tổng tài sản của ngân hàng, với yêu cầu tỷ lệ tối thiểu là 3%.

Tại hội thảo, đại diện các tổ chức tín dụng đã cùng thảo luận nhằm tìm ra những giải pháp triển khai trong thời gian tới để hỗ trợ cho hệ thống các ngân hàng thương mại hoàn thành áp dụng chuẩn mực Basel III, nâng tầm trên thị trường tài chính quốc tế. Về lộ trình triển khai, các chuyên gia và đại diện các ngân hàng thương mại đã kiến nghị nhiều giải pháp, bao gồm cả việc cập nhật các thông tư liên quan, điều chỉnh lộ trình để hỗ trợ các ngân hàng có thể chủ động xin phê duyệt và triển khai sớm IRB, xây dựng kho lưu trữ dữ liệu tập trung với đối tượng SME, đẩy nhanh kế hoạch số hóa cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành liên quan đến hoạt động tín dụng, sớm ban hành các khuôn khổ pháp lý cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu.

Kết luận hội thảo, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Giám đốc Khối Pháp chế và Tuân thủ, phụ trách hoạt động quản lý rủi ro Vietcombank, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện các thông tư, các thành viên Ủy ban Rủi ro sẽ tiếp tục đồng hành chặt chẽ, cùng xây dựng quan điểm thống nhất về kỹ thuật, từ đó đề xuất với Ngân hàng Nhà nước ban hành hướng dẫn chi tiết dưới dạng ‘cẩm nang thực hiện’.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 sẽ chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng từ quản lý hành chính sang quản trị rủi ro. Điều này tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho việc xây dựng môi trường thương mại minh bạch và an toàn.

Theo Luật sửa đổi, thay vì phân chia sản phẩm thành nhóm 1, nhóm 2 như trước đây, sẽ xác định 3 mức rủi ro: Thấp, trung bình và cao, với các cơ chế giám sát phù hợp cho từng nhóm. Đối với hàng hóa có rủi ro thấp, doanh nghiệp sẽ được quyền tự công bố tiêu chuẩn áp dụng. Đối với nhóm rủi ro trung bình, doanh nghiệp phải tự đánh giá hoặc chứng nhận thông qua tổ chức được công nhận đánh giá hợp quy. Trong khi đó, nhóm rủi ro cao sẽ buộc phải đánh giá bởi tổ chức được chỉ định, nhằm bảo đảm chất lượng và an toàn tuyệt đối.

Ông Hà Minh Hiệp, Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia, đánh giá rằng việc chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng theo rủi ro có ưu tiên giám sát và hậu kiểm thay cho tiền kiểm nhằm tăng hiệu quả, giảm can thiệp hành chính. Cách tiếp cận này đã được nhiều nước ASEAN và quốc tế áp dụng. Đặc biệt, các sản phẩm rủi ro cao bắt buộc phải quản lý rất chặt và phải có truy xuất nguồn gốc.

Luật sửa đổi cũng đặt trọng tâm vào việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) nhằm hiện đại hóa công tác quản lý, truy xuất, hậu kiểm và nâng cao hiệu quả thực thi. Luật xác lập khung pháp lý về hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI), là hệ sinh thái bao gồm tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp, kiểm tra và xây dựng chính sách.

Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia trên nền tảng công nghệ số và AI, bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan kiểm tra chất lượng, hải quan, truy xuất nguồn gốc, phản ánh người tiêu dùng và cảnh báo quốc tế để nâng cao năng lực giám sát và cảnh báo sớm. Việt Nam sẽ thiết lập Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, kết nối giữa các bộ, ngành, địa phương, hải quan, các hiệp hội doanh nghiệp và cả người tiêu dùng.

Để triển khai hiệu quả, việc xây dựng hệ thống giám sát chất lượng cấp quốc gia cũng được yêu cầu triển khai sớm. Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh rằng Luật sửa đổi đánh dấu sự đổi mới toàn diện trong tư duy và phương thức quản lý lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng. Việc triển khai đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng từ hành chính sang rủi ro không chỉ là cải cách trên giấy.

Ông Hà Minh Hiệp cũng cho rằng, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cần tăng cường đầu tư cho hạ tầng, nâng cao năng lực cho các tổ chức đánh giá sự phù hợp, cơ quan kiểm tra chất lượng và các bên liên quan. Đồng thời, cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân nắm rõ các quy định, yêu cầu mới, từ đó thực hiện đúng và thống nhất.

Thứ trưởng Lê Xuân Định cũng nhấn mạnh rằng, việc tổ chức thực hiện Luật sửa đổi đòi hỏi sự tham gia tích cực của các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Cơ quan chức năng sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và hậu kiểm để đảm bảo việc thực hiện đúng quy định pháp luật.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kỳ vọng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển và đóng vai trò hỗ trợ hiệu quả cho các tổ chức tín dụng (TCTD) trong việc nâng cao năng lực quản trị rủi ro, đảm bảo an toàn hoạt động, cũng như tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp lý của cơ quan quản lý nhà nước. Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh ngành ngân hàng đang đối mặt với nhiều thách thức và rủi ro mới, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Hùng, cho biết chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Rủi ro là tham mưu, tư vấn cho Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng đưa ra các khuyến nghị về chính sách, chiến lược quản trị rủi ro. Đồng thời, Ủy ban cũng sẽ hỗ trợ các ngân hàng trong việc triển khai các tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực quản trị và ứng phó với những thách thức mới.

Ủy ban Rủi ro được thành lập với mục tiêu hỗ trợ các ngân hàng trong việc phòng ngừa, nhận diện sớm, quản lý, ngăn chặn và xử lý kịp thời rủi ro phát sinh, nhằm bảo vệ quyền lợi của khách hàng và góp phần đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống các TCTD. Ông Hùng nhấn mạnh, Ủy ban Rủi ro có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động của Hiệp hội Ngân hàng và các Tổ chức hội viên.

Trước đây, Hiệp hội Ngân hàng chỉ có hai ủy ban trực thuộc là Ủy ban Chính sách và Ủy ban Công nghệ. Việc thành lập Ủy ban Rủi ro được xem là cần thiết trong giai đoạn hiện nay, khi các loại rủi ro ngày càng đa dạng và phức tạp. Ủy ban Rủi ro sẽ tạo diễn đàn kết nối các ngân hàng, đồng thời mời cơ quan quản lý nhà nước tham gia chia sẻ, rút kinh nghiệm và kiến nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về chính sách, lãi suất, công nghệ.

Tại buổi lễ công bố quyết định thành lập Ủy ban Rủi ro, bà Nguyễn Thị Hương, Chánh Văn phòng Cơ quan Thường trực Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, đã công bố quyết định thành lập Ủy ban Rủi ro và quyết định chỉ định thành viên Ủy ban. Ủy ban Rủi ro bao gồm 15 thành viên và Tổ giúp việc Ủy ban Rủi ro gồm 13 thành viên.

Ông Lê Thanh Tùng, Thành viên Hội đồng quản trị VietinBank, Chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro, chia sẻ: ‘Được tin tưởng giao nhiệm vụ ngày hôm nay là vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm rất lớn. Các thành viên Ủy ban rủi ro cam kết sẽ triển khai các công việc với tinh thần trách nhiệm cao nhất, phấn đấu hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Hiệp hội Ngân hàng giao.’

Ông Tùng cũng trình bày định hướng kế hoạch hoạt động của Ủy ban Rủi ro trong giai đoạn 2025-2027, trong đó tập trung vào 3 trụ cột hoạt động chính: Tư vấn chính sách, góp ý hoàn thiện hành lang pháp lý về quản trị rủi ro; Tổ chức hội thảo, đào tạo, chia sẻ kỹ thuật, thông lệ quốc tế; Thúc đẩy công tác nhận diện, phòng ngừa rủi ro, nâng cao năng lực quản trị rủi ro hệ thống.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Đức Long, Cục trưởng Cục An toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đánh giá cao quyết định thành lập Ủy ban Rủi ro, trực thuộc Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam. Ông Long cũng nhấn mạnh, trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ triển khai các biện pháp và công cụ giám sát nhằm đánh giá mức độ tuân thủ của các ngân hàng trong việc thực hiện các yêu cầu liên quan đến quản trị rủi ro, đặc biệt là tuân thủ theo tiêu chuẩn Basel III.

Ông Long cũng kỳ vọng Ủy ban Rủi ro sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các ngân hàng nâng cao năng lực quản trị rủi ro, đảm bảo an toàn hoạt động và tuân thủ các quy định pháp lý. Đồng thời, Ủy ban Rủi ro cũng sẽ giúp Ngân hàng Nhà nước trong việc giám sát và quản lý rủi ro của hệ thống các TCTD.

Cuối cùng, ông Long hy vọng rằng Ủy ban Rủi ro sẽ trở thành một diễn đàn quan trọng cho các ngân hàng và cơ quan quản lý nhà nước để chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin và phối hợp trong việc quản lý và giảm thiểu rủi ro.