Kinh tế biển đang trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, với mục tiêu khai thác tiềm năng lớn của đất nước. Với bờ biển dài 3.260 km, diện tích mặt biển 1 triệu km2 và hơn 4.000 đảo, quần đảo với hơn 12.000 loài sinh vật biển, Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế biển.

Toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển đã được các nhà khoa học thống nhất bao gồm: đánh bắt và nuôi trồng thủy – hải sản; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí ngoài khơi; khai thác khoáng sản; năng lượng tái tạo; du lịch biển; kinh tế đảo và làm muối.

Vấn đề phát triển bền vững nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường đã được đặt ra. Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 37/NQ-CP về Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030.

Quan điểm bao trùm là sử dụng tài nguyên một cách có trách nhiệm, chuyển đổi sang nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, ít carbon. Duy trì tài sản tài nguyên thiên nhiên hướng tới bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, đa dạng sinh học và vốn tự nhiên.

Thực trạng động lực phát triển kinh tế biển cho thấy nuôi trồng và khai thác hải sản là động lực quan trọng. Thủy sản biển cùng với lợ và ngọt, năm 2024 đạt sản lượng trên 9,6 triệu tấn; trong đó, nuôi trồng 5,8 triệu tấn (hơn 60%) thuộc TOP 4 quốc gia trên thế giới; xuất khẩu 10,07 tỷ USD đến hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, thuộc TOP 3 thế giới.

Tuy nhiên, nguồn lợi hải sản đang suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ. Từ năm 2027 đến nay, EU đã cảnh báo ‘thẻ vàng’ IUU về khai thác vi phạm biển nước ngoài; quản lý, giám sát đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Chiến lược phát triển thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu chung đến năm 2030: Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia, sản xuất hàng hóa lớn gắn với công nghiệp hóa – hiện đại hóa; có thương hiệu uy tín, khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Tầm nhìn đến năm 2045: Thủy sản là ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học công nghệ tiên tiến; là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới; giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Định hướng và giải pháp thời gian tới bao gồm nuôi trồng thủy sản biển, phát triển nuôi các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế gắn bảo vệ môi trường sinh thái. Sản xuất giống chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng chủ lực, các loài mới có tiềm năng. Phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác.

Về khai thác, tập trung phát triển khai thác hải sản vùng khơi, giảm dần cường lực khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi. Tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ, phát triển nuôi trồng gắn với du lịch sinh thái, nghề cá giải trí.

Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, chống khai thác IUU. Giảm thiểu, tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá, hiện đại hoá tàu cá; giảm tổn thất sau thu hoạch đến năm 2030 dưới 10%.

Bộ Tài chính vừa có công văn số 11024/BTC-QLQH gửi Bộ Xây dựng, trong đó bày tỏ quan điểm về việc điều chỉnh quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Theo đó, Cảng hàng không này đang được đề xuất điều chỉnh quy hoạch để đáp ứng mục tiêu công suất khoảng 30 triệu hành khách đến năm 2030 và 50 triệu hành khách tầm nhìn đến năm 2050.

Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 648/QĐ-TTg ngày 7/6/2023. Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được bổ sung vào quy hoạch hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại Quyết định số 142/QĐ-BGTVT ngày 12/2/2025 của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải.

Bộ Tài chính đánh giá rằng việc điều chỉnh quy hoạch là cần thiết để đáp ứng mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Xây dựng rà soát lại việc điều chỉnh công suất trên với mục tiêu của quy hoạch. Trường hợp làm thay đổi mục tiêu quy hoạch, việc điều chỉnh sẽ không thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Hiện nay, Bộ Công an đang trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về cơ chế, chính sách đối với đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Bộ Tài chính cũng cho biết hồ sơ điều chỉnh quy hoạch gửi xin ý kiến chưa đủ thành phần theo quy định.

Bộ Tài chính cơ bản thống nhất với các nội dung điều chỉnh quy mô diện tích và quy mô công suất khai thác Cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, xem xét nội dung về quy mô diện tích, quy mô khai thác của cảng hàng không định hướng trong một khoảng nhất định, đảm bảo sự linh động trong việc tổ chức triển khai thực hiện.

Điều chỉnh quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Gia Bình nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển và tăng trưởng của ngành hàng không, đồng thời cũng cần phải đảm bảo tính khả thi và phù hợp với các quy hoạch khác có liên quan. Việc này sẽ giúp Cảng hàng không quốc tế Gia Bình trở thành một trong những cảng hàng không quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và cả nước.

Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh quy hoạch cần phải được thực hiện một cách minh bạch, công khai và có sự tham gia của các bên liên quan. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng quy hoạch được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu thực tế và đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế.

Quy hoạch Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi và cập nhật thông tin về việc điều chỉnh quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

TP.HCM đang tích cực triển khai kế hoạch phát triển mạng lưới đường sắt đô thị theo Nghị quyết 188 của Quốc hội, nhằm mục tiêu xây dựng hệ thống giao thông hiện đại và hiệu quả. Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường vừa có thông báo kết luận về việc triển khai các nội dung phát triển đường sắt đô thị tại TP.HCM.

Theo đó, Sở Xây dựng được giao chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để thực hiện việc rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị. Việc này nhằm phù hợp với mô hình và tầm nhìn mới, đặc biệt là khi địa giới hành chính của thành phố được mở rộng. Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng sẽ tham mưu UBND TP kế hoạch triển khai trong tháng 7-2025. Đồng thời, Sở cũng sẽ phối hợp với Sở Tư pháp để hoàn thiện hồ sơ, tham mưu UBND TP trình HĐND TP ban hành nghị quyết quy định cụ thể về việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh phương án tuyến và vị trí công trình đường sắt đô thị.

Về nguồn vốn, UBND TP giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng đề án huy động và bố trí vốn đầu tư. Mục tiêu là bảo đảm tiến độ triển khai các tuyến đường sắt đô thị theo phụ lục của Nghị quyết 188. Hiện nay, TP.HCM đang tập trung triển khai các dự án PPP trọng điểm, quy mô lớn, đặc biệt trong lĩnh vực đường sắt đô thị để trình cấp có thẩm quyền xem xét và quyết định.

Các tuyến đường sắt đô thị đang triển khai đầu tư tại TP.HCM gồm có tuyến Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên), tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương), tuyến đường sắt kết nối giữa sân bay Tân Sơn Nhất – sân bay Long Thành (Thủ Thiêm – Long Thành) và tuyến đường sắt nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ. Theo quy hoạch, mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM sẽ có chiều dài khoảng 1.012km.

Thành phố đang đẩy nhanh các thủ tục để đầu tư vào các tuyến đường sắt đô thị, phấn đấu hoàn thành vào năm 2035. Việc triển khai mạng lưới đường sắt đô thị không chỉ giúp giảm tải áp lực giao thông, mà còn góp phần xây dựng môi trường giao thông xanh, sạch và hiệu quả cho sự phát triển bền vững của thành phố.

Quyết tâm của TP.HCM trong việc phát triển đường sắt đô thị thể hiện rõ qua các kế hoạch và dự án đang được tích cực triển khai. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và các đơn vị liên quan là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu này, hướng tới một tương lai giao thông đô thị hiện đại và bền vững.

Thị trường bất động sản tại TP.HCM và các khu vực lân cận vẫn đang trong tình trạng chưa có sự điều chỉnh lớn về giá hay nguồn cung. Các nhà đầu tư trong nước và quốc tế đang ở trong trạng thái “phòng thủ” trước những bất ổn và vướng mắc về pháp lý, quy hoạch.

Chia sẻ về những chuyển động trên thị trường bất động sản gần đây, bà Cao Thị Thanh Hương, Quản lý Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu tại Savills Việt Nam, cho biết việc sáp nhập các đơn vị hành chính chưa có tác động thực chất đến giá bất động sản. Thay đổi chủ yếu mới chỉ dừng lại ở khía cạnh thống kê hoặc bản đồ hành chính.

Về thực tế thị trường, giá sơ cấp tại TP.HCM vẫn đang dao động quanh mức 90 triệu đồng/m2, trong khi các khu vực lân cận như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) phổ biến ở ngưỡng khoảng 40 triệu đồng/m2. Sự chênh lệch lớn này khiến giá trung bình toàn vùng có thể “trôi” nhẹ, nhưng không phản ánh xu hướng giảm tại từng dự án.

Theo bà Hương, việc giá không giảm sâu không chỉ đến từ lực cầu vẫn còn, mà còn do chi phí đầu vào (đặc biệt là giá đất) đang cao và chưa có dấu hiệu điều chỉnh. Các quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của nhiều địa phương dù đã công bố từ 2022-2024, nhưng sau khi các địa phương sáp nhập, vẫn chưa rõ cơ chế áp dụng có thay đổi hay không.

Ở khía cạnh đầu tư, chuyên gia từ Savills cho rằng thị trường M&A vẫn trầm lắng. Các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng giữ ở thế quan sát, chờ tín hiệu cải thiện rõ rệt từ môi trường pháp lý và tiến độ hành chính.

Đáng lưu ý, 2025 là năm có tính chất “chuyển tiếp kép”, vừa là năm đầu tiên thực hiện sáp nhập hành chính, vừa là năm cuối của nhiệm kỳ chính quyền hiện tại. Đây là thời điểm bộ máy các địa phương phải sắp xếp lại nhân sự, điều chỉnh tổ chức và phân quyền. Chính điều này dẫn đến hiện tượng hồ sơ tồn đọng nhiều hơn, xử lý chậm hơn, làm ảnh hưởng đến tâm lý thị trường.

Mặc dù giao dịch thị trường hiện chưa sôi động, đại diện Savills vẫn đánh giá phân khúc nhà ở, đặc biệt là nhà ở thương mại và nhà ở xã hội sẽ tiếp tục là mũi nhọn phát triển trong trung và dài hạn. Bởi nhu cầu thực tế là rất lớn, trong khi nguồn cung đang suy giảm suốt 5-6 năm qua do ách tắc pháp lý.

Để gỡ nút thắt này, bà Hương cho rằng không thể chỉ yêu cầu doanh nghiệp giảm giá, bởi cấu trúc chi phí đầu vào (đất, tài chính, xây dựng, pháp lý…) hiện nay không cho phép điều đó. Thay vào đó, nhà nước cần đóng vai trò mạnh hơn trong việc quy hoạch, mở rộng hạ tầng và hỗ trợ chính sách.

Một giải pháp dài hạn đang được kỳ vọng là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, theo mô hình tương tự Singapore, cho phép người dân tiếp cận nhà ở xã hội với lãi suất thấp, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia thông qua các ưu đãi về đất đai, thuế và tài chính.

Riêng Khu đô thị Thủ Thiêm, nơi từng được kỳ vọng trở thành trung tâm tài chính mới của TP.HCM đang bắt đầu có chuyển động trở lại. Dự án Lotte Eco Smart City là một ví dụ điển hình, sau thời gian dài vướng pháp lý, hiện đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính và sẵn sàng triển khai.

Nếu TP.HCM tổ chức thành công các đợt đấu giá đất mới và tháo gỡ được điểm nghẽn pháp lý tại khu vực này, Thủ Thiêm hoàn toàn có thể trở lại đường đua và tạo cú hích cho toàn bộ thị trường phía Đông Thành phố.

Bộ Tài chính vừa có Công văn 10380/BTC-KTĐP ngày 10/7/2025, trả lời kiến nghị phát sinh trong việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp. Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, hỗ trợ, giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc tại địa phương, bảo đảm thông suốt, hiệu quả, không để xảy ra tình trạng tắc nghẽn, gián đoạn làm ảnh hưởng đến hoạt động công vụ, giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp.

Cũng tại công văn này, Bộ Tài chính đã có ý kiến về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng do quá trình thực hiện điều chuyển trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp giữa các đơn vị còn vướng mắc về quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng. Cụ thể, tại mục 2 Công điện 80/CĐ-TTg ngày 01/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo: Các Bộ: Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng và các bộ quản lý chuyên ngành thường xuyên nắm bắt các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện để kịp thời hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao, đặc biệt việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng để thực hiện chuyển đổi công năng đối với nhà, đất dôi dư.

Trước đó, ngày 26/5/2025, Bộ Tài chính cũng đã có Công văn 7183/BTC-QLCS năm 2025 gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng có văn bản hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương về việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng trong quá trình sắp xếp, xử lý nhà, đất khi sắp xếp bộ máy tổ chức, sắp xếp đơn vị hành chính.

Như vậy, Bộ Tài chính cho hay, việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và các quy hoạch, kế hoạch khác khi thực hiện chuyển đổi công năng sử dụng tài sản công (nếu có) được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan và hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng và Bộ quản lý chuyên ngành có liên quan.

Việc điều chỉnh quy hoạch cụ thể thuộc trách nhiệm của địa phương, do đó, UBND cấp tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn về nông nghiệp và môi trường, xây dựng và các cơ quan chuyên môn khác thuộc phạm vi quản lý chủ động thực hiện các thủ tục, nhiệm vụ liên quan đến đất đai, quy hoạch khi sắp xếp, bố trí, chuyển đổi công năng sử dụng, xử lý nhà, đất theo nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bảo đảm không ách tắc trong quá trình thực hiện.

Trong quá trình triển khai thực hiện, trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc, Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh, thành phố tổng hợp, gửi kiến nghị về Bộ (thông qua Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ) để được xem xét, hướng dẫn và xử lý theo quy định. Trường hợp vượt thẩm quyền, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.