Tình trạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh, sinh viên đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều lo ngại trong dư luận. Những kẻ xấu đang lợi dụng sự phát triển của công nghệ để thực hiện các hành vi lừa đảo tinh vi, khiến nạn nhân tự cách ly và thực hiện các hành động theo yêu cầu của chúng mà không cần tiếp cận trực tiếp.

Thực tế gần đây cho thấy, thanh thiếu niên đang trở thành mục tiêu dễ dàng của tội phạm mạng. Các chuyên gia cho rằng, đây là hệ quả của việc thế giới ảo dần lấn át thế giới thực. Tiến sĩ Đặng Vũ Cảnh Linh, phó viện trưởng Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cho rằng: ‘Thế giới ảo đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thanh thiếu niên. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng sống và kiến thức cần thiết, các em sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.’

Thủ đoạn của tội phạm mạng là khai thác sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với kịch bản được dàn dựng công phu. Chúng nhắm vào những nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ và đặc biệt là trẻ em. Các đối tượng thường tiếp cận trẻ vị thành niên một cách có hệ thống, đánh vào những ‘lỗ hổng’ trong nhận thức, sự thiếu kinh nghiệm sống, hiểu biết hạn chế về pháp luật và tâm lý chưa ổn định.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, vai trò của gia đình được đặt lên hàng đầu. Cha mẹ cần dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và thấu hiểu suy nghĩ của con để định hướng, chia sẻ và trang bị kỹ năng và kiến thức sống cần thiết. Việc giáo dục pháp luật và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên cần được đẩy mạnh từ cả gia đình và nhà trường.

Cần tạo ra nhiều sân chơi, hoạt động xã hội lành mạnh, môi trường giao tiếp thực tế giúp các em hình thành nhân cách, phát triển toàn diện và biết cách bảo vệ bản thân trong thế giới số đầy biến động. Về mặt pháp luật, cần tăng cường chế tài xử phạt mạnh mẽ hơn để đủ sức răn đe, đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, kiểm soát hiệu quả các luồng thông tin trên mạng.

Mỗi người cần tự bảo vệ mình trước tội phạm mạng bằng cách giữ sự tỉnh táo khi giao tiếp trên môi trường mạng, đặc biệt với người lạ. Cần thường xuyên cập nhật thông tin thời sự, chính trị, pháp luật để nâng cao nhận thức, tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo.

Ông Hoàng Nam Tiến, Phó chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, đã ra đi vào ngày 31/7, để lại nhiều tiếc nuối trong cộng đồng giáo dục và giới trẻ. Trước khi rời đi, ông đã để lại nhiều dấu ấn với những phát ngôn truyền cảm hứng về giáo dục, nhân sự và phát triển con người.

Một trong những thông điệp quan trọng mà ông Hoàng Nam Tiến muốn truyền tải là tầm quan trọng của học tập suốt đời. Theo ông, trong thời đại hiện nay, kiến thức chúng ta tiếp thu có thể lạc hậu nhanh chóng, vì vậy con người phải học liên tục để tồn tại và phát triển. Ông nhấn mạnh rằng khả năng tự học và học tập suốt đời là yếu tố căn bản để đảm bảo phát triển bền vững và liên tục trong cuộc đời. “Trong thời đại mà kiến thức và công nghệ thay đổi không ngừng, việc học tập suốt đời không chỉ là một lựa chọn mà còn là một yêu cầu tất yếu để chúng ta có thể thích ứng và phát triển,” ông từng chia sẻ.

Ông Hoàng Nam Tiến cũng đề xuất việc học tập nên được thực hiện theo mô hình 5 chiều: học từ thầy cô, sếp, những người có kinh nghiệm; học từ những người đồng hành, bạn bè; học từ những người trẻ; học từ trí tuệ nhân tạo; và tự học tập suốt đời. Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải thay đổi tư duy và bộ kỹ năng, bổ sung những kỹ năng mới để thích ứng với thời đại. Việc không ngừng học tập và phát triển kỹ năng mới giúp con người có thể đối mặt với những thách thức và cơ hội trong kỷ nguyên số.

Trong kỷ nguyên số, ông Hoàng Nam Tiến cho rằng bằng cấp không còn là tiêu chí quan trọng nhất. Thay vào đó, năng lực, trình độ và thái độ làm việc của nhân sự mới là điều quan trọng. Ông khuyên người trẻ nên có lối sống khác biệt, làm những điều có giá trị và nổi bật để không bị hòa tan trong đám đông. “Thế hệ trẻ cần xác định giá trị của mình thông qua những đóng góp và thành tựu thực tế, hơn là chỉ dựa vào bằng cấp và thành tích học tập,” ông nói.

Ông cũng chia sẻ rằng học giỏi và làm giỏi là hai việc khác nhau. Để học giỏi, con người cần có trí nhớ tốt, chăm chỉ và thông minh. Tuy nhiên, để làm giỏi, cần có khả năng thích ứng linh hoạt, kỹ năng quan hệ xã hội và khả năng làm việc nhóm. Ông nhấn mạnh rằng kỹ năng mềm và khả năng làm việc nhóm là những yếu tố không thể thiếu để thành công trong môi trường làm việc hiện đại.

Cuối cùng, ông Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh rằng đừng chỉ lấy giỏi Văn, Toán để đánh giá người trẻ. Mỗi người có một năng lực và điểm xuất sắc riêng, và cần được đánh giá dựa trên những tiêu chí đa dạng. “Mỗi cá nhân đều có thế mạnh và tài năng riêng, và việc đánh giá con người cần được thực hiện một cách toàn diện và đa chiều,” ông kết luận. Đại học FPT và cộng đồng giáo dục vẫn tiếp tục chia sẻ những thông điệp truyền cảm hứng của ông Hoàng Nam Tiến, nhằm tiếp tục khuyến khích và ủng hộ thế hệ trẻ phát triển và thành công.