Ngày 1/8, tại Hà Nội, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã phối hợp với Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) và Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam tổ chức Hội nghị thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước. Hội nghị này nhằm tìm kiếm giải pháp để tăng cường tiêu thụ thủy sản trong nước, trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, nhấn mạnh vai trò đặc biệt của thị trường trong nước trong bối cảnh xuất khẩu đối mặt nhiều khó khăn. Ông cho biết, chỉ trong vài tháng qua, thị trường nội địa đã có nhiều chuyển biến, cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ từ Chính phủ và các bộ, ngành. Đây là thời điểm quan trọng để nhìn nhận lại vai trò của thị trường nội địa như một dư địa chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

Theo ông Linh, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt trên 10 tỷ USD, đạt 106% kế hoạch và tăng hơn 12% so với năm 2023. Tuy nhiên, trước biến động từ các thị trường lớn như Mỹ, cùng áp lực cạnh tranh từ nhiều quốc gia, việc mở rộng tiêu thụ nội địa là hướng đi tất yếu. Ông cũng dẫn chứng, ngành thủy sản giải quyết tới 3-4 triệu lao động, chiếm khoảng 4-5% GDP, nhưng tiêu dùng trong nước vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Bình quân mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 40kg thủy sản/năm – thấp hơn đáng kể so với mức 60-70kg ở các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Malaysia. Ông Linh nhấn mạnh, cần có tư duy bài bản, chiến lược dài hạn, từ sản xuất đến phân phối, nhằm mở rộng dung lượng tiêu thụ trong nước.

Cục trưởng Linh chỉ rõ, hiện nay tỷ trọng thuỷ sản nội địa chiếm khoảng 60-70% với các mặt hàng chủ lực bao gồm tôm, cá basa, mực, cá biển; thuỷ sản nhập khẩu vẫn chiếm từ 30-40%. Để khai thác hết tiềm năng của thị trường nội địa, tăng thị phần tiêu thụ thủy sản sản xuất trong nước, các doanh nghiệp sản xuất thủy sản cần quan tâm phát triển kênh phân phối sản phẩm tại thị trường trong nước, đồng thời cần có sự đồng hành và hỗ trợ tích cực của các doanh nghiệp phân phối lớn.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cũng cho rằng, thị trường nội địa đang ngày càng khẳng định vai trò chiến lược trong mục tiêu phát triển bền vững và dài hạn của doanh nghiệp. Việc gắn tiêu thụ nội địa với xuất khẩu, có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nguyên liệu, từ đó tăng được sức cạnh tranh.

Tuy nhiên, thực tế, rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bài bản, có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, nhưng lại khó cạnh tranh trên sân nhà. Thị trường thủy hải sản hiện nay đang thiếu minh bạch về chất lượng, khi rất nhiều nhà máy sản xuất nội địa đầu tư thấp, giá thành rẻ. Trong khi doanh nghiệp xuất khẩu làm bài bản, chi phí cao (do đầu tư nhà máy đạt chứng chỉ quốc tế, nhân công, thuế…), không thu hút được người tiêu dùng, dù chất lượng vượt trội.

Hội nghị cũng ghi nhận nhiều ý kiến từ phía doanh nghiệp phân phối và các công ty sản xuất, chế biến thủy sản về những khó khăn đang gặp phải khi phát triển thị trường nội địa. Không ít doanh nghiệp cho rằng, chi phí logistics, vận chuyển và bảo quản thủy sản trong nước vẫn còn cao, khiến giá thành sản phẩm khó cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Nhiều ý kiến cũng đề cập đến tình trạng thiếu hụt hạ tầng chợ đầu mối chuyên biệt, mạng lưới phân phối chưa đồng bộ giữa các vùng miền, gây cản trở lớn trong việc mở rộng kênh tiêu thụ.

Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh, thị trường nội địa không chỉ là “bệ đỡ” trong bối cảnh xuất khẩu gặp khó, mà cần được xác định là một chiến lược dài hạn, mang tính nền tảng đối với sự phát triển bền vững của ngành thủy sản. Ông Linh cho rằng các doanh nghiệp không thể tiếp tục xem tiêu dùng trong nước là kênh phụ, hay nơi tiêu thụ sản phẩm xuất khẩu dư thừa, mà cần chủ động xây dựng chiến lược riêng cho thị trường này, với đầy đủ các khâu từ nuôi trồng, sản xuất, phân phối đến hậu kiểm.

Cũng theo Cục trưởng, việc phát triển thị trường trong nước không thể thành công nếu thiếu sự thấu hiểu hành vi người tiêu dùng và tính đặc thù vùng miền. Vì vậy, doanh nghiệp cần tăng cường nghiên cứu thị hiếu, khẩu vị và xu hướng tiêu dùng mới, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm để tiếp cận rộng rãi hơn các nhóm khách hàng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng.

Sự tái định vị về động lực tăng trưởng chính của kinh tế Việt Nam đang được Dragon Capital xác định lại, với trọng tâm là sức mạnh nội tại từ khu vực tư nhân và tiêu dùng nội địa. Điều này đánh dấu một sự chuyển đổi quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, khi mà các yếu tố ngoại lực như FDI và xuất khẩu không còn là động lực chính yếu.

Trong nhiều năm qua, tăng trưởng của Việt Nam thường gắn liền với các chỉ số về xuất khẩu và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, theo ông Lê Anh Tuấn – Giám đốc Khối Đầu tư Dragon Capital, những yếu tố bên ngoài này hiện chỉ đóng vai trò cân bằng vĩ mô, không còn là động lực chính yếu trong tăng trưởng bền vững.

Vai trò của khu vực FDI cũng cần được đánh giá lại một cách khách quan. Khu vực này chỉ sử dụng khoảng 8% lực lượng lao động toàn quốc, rõ ràng chưa thể là động lực chính cho tăng trưởng. Do đó, chiến lược cốt lõi trong 5-10 năm tới là giải phóng và phát huy tối đa tiềm năng của khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp trong nước và tiêu dùng nội địa.

Thị trường vốn được xác định là trụ cột quan trọng trong việc phát triển hạ tầng và nội lực kinh tế Việt Nam. Việc xây dựng một trung tâm tài chính mang tầm khu vực đã được Chính phủ đưa vào nhóm ưu tiên chiến lược. Khi thị trường vốn được nâng cấp cả về chiều sâu và chất lượng, dòng tiền sẽ được phân bổ hiệu quả hơn, tạo động lực đẩy nhanh các dự án hạ tầng lớn, đổi mới công nghệ, và đặc biệt là tiếp sức cho khu vực tư nhân mở rộng đầu tư, phát triển quy mô.

Chính phủ cũng đang đặt nền móng cho 5 cụm ngành công nghiệp chiến lược kỳ vọng tạo đột phá trong tương lai, bao gồm: Công nghiệp điện tử; Công nghiệp chế tạo; Công nghiệp quốc phòng; Công nghiệp năng lượng; Công nghệ sinh học. Khu vực tư nhân với những tên tuổi lớn như Hòa Phát, Vingroup, FPT, Techcombank… lần đầu tiên được trao quyền dẫn dắt sứ mệnh kinh tế mang tầm quốc gia.

Dragon Capital vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam ở mức 7,5-8%, dựa trên các chỉ báo tích cực từ nền kinh tế thực. Các động lực chính bao gồm tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm đã đạt 9,9%, giải ngân đầu tư công cũng ghi nhận mức cao nhất trong 5 năm.

Với chiến lược đầu tư dài hạn và linh hoạt tái cơ cấu, Dragon Capital đã minh chứng qua kết quả thực tế của các quỹ do họ quản lý. Điển hình là sự bứt phá mạnh mẽ của Quỹ Đầu tư Chứng khoán Năng động DC (DCDS), với hiệu suất đầu tư ấn tượng 51,87% trong vòng 2 năm.