Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 113/CĐ-TTg ngày 19/7/2025 về thực hiện các giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy, thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải. Công điện này được gửi đến các Bộ trưởng của các Bộ: Xây dựng, Tài chính, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Quốc phòng, Công an; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Với hệ thống sông ngòi chằng chịt có tổng chiều dài có khả năng khai thác vận tải khoảng 42.000 km, cùng đường bờ biển dài hơn 3.260 km và nhiều cửa sông, vịnh tự nhiên thuận lợi, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển vận tải thủy nội địa và vận tải ven biển. Đây là phương thức vận tải có chi phí thấp, khả năng chuyên chở hàng hóa khối lượng lớn, góp phần giảm áp lực cho đường bộ, đường sắt và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Vận tải thủy đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia, với tỷ trọng vận tải hàng hóa bằng đường thủy nội địa và ven biển có xu hướng ngày càng tăng. Tuy nhiên, kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển vận tải thủy vẫn còn bất cập; năng lực đội tàu, công tác quản lý phương tiện, chất lượng nguồn nhân lực và kết nối giữa các phương thức vận tải còn hạn chế.

Để khắc phục những tồn tại, tạo động lực mới cho ngành vận tải thủy phát triển nhanh và bền vững, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ và địa phương thực hiện các giải pháp. Bộ Xây dựng được yêu cầu khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật ngành hàng hải, đường thủy, tập trung các chính sách khuyến khích, thu hút xã hội hóa đầu tư hạ tầng, phương tiện vận tải thủy, nguồn nhân lực, phát triển công nghệ.

Bộ Tài chính được yêu cầu chủ trì cân đối, bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 cho các dự án trọng điểm phát triển hạ tầng đường thủy, hàng hải. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được yêu cầu rà soát đơn giản hóa thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển để phát triển hạ tầng cảng, bến thủy nội địa, cảng biển, nạo vét luồng hàng hải, đường thủy.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được yêu cầu rà soát, cập nhật quy hoạch sử dụng đất và bố trí quỹ đất phục vụ xây dựng cảng thủy nội địa, bến cảng biển theo quy hoạch; tích hợp quy hoạch trung tâm logistics, kho bãi, trung tâm phân phối hàng hóa gắn với vận tải thủy nội địa. Qua đó, các địa phương cần đẩy mạnh phát triển vận tải thủy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa, giảm chi phí và tăng cường hiệu quả cho các hoạt động kinh tế.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, phát triển vận tải thủy là một phần quan trọng của Chiến lược phát triển giao thông vận tải, nhằm tạo ra một hệ thống giao thông vận tải đa phương thức, hiệu quả và bền vững. Chính phủ cũng yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương cần tăng cường phối hợp, đồng bộ trong việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp nhằm phát huy tiềm năng của vận tải thủy, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, đảm bảo an toàn trong hoạt động vận tải thủy; tăng cường quản lý đội tàu, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải; và chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho ngành vận tải thủy.

Trước những thách thức và cơ hội trong phát triển vận tải thủy, các Bộ, ngành và địa phương cần thiết phải có sự quyết tâm và vào cuộc mạnh mẽ, nhằm hiện thực hóa các mục tiêu và nhiệm vụ đã đề ra, đưa vận tải thủy trở thành một phương thức vận tải hiệu quả và bền vững trong tương lai.

Cục Hải quan vừa ban hành hướng dẫn về việc xử lý tờ khai và cập nhật thuế suất theo Nghị định số 199/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Nghị định này sửa đổi, bổ sung Nghị định số 26/2023/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi và các quy định liên quan đến Danh mục hàng hóa cũng như mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp và thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.

Mục đích chính của nghị định là điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số mặt hàng, đồng thời bổ sung chính sách ưu đãi mới cho ngành sản xuất và lắp ráp ô tô. Nghị định đã tăng mức thuế xuất khẩu đối với một số mặt hàng quan trọng. Chẳng hạn, mức thuế suất đối với Phospho vàng sẽ tăng từ 5% hiện hành lên 10% từ ngày 1/1/2026 và lên 15% từ ngày 1/1/2027.

Ngoài ra, mức thuế nhập khẩu ưu đãi 0% đối với tấm thép đen cán để tráng thiếc chỉ được duy trì đến hết tháng 8/2025, sau đó sẽ tăng lên 7% kể từ ngày 1/9/2025. Một điểm đáng chú ý khác trong Nghị định là việc bổ sung quy định về áp dụng thuế ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp xe ô tô sử dụng nhiên liệu thân thiện môi trường.

Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô sử dụng nhiên liệu xăng, dầu nếu đồng thời sản xuất các dòng xe thân thiện môi trường như xe ô tô chạy điện, xe sử dụng pin nhiên liệu, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học hoàn toàn hoặc xe sử dụng khí thiên nhiên sẽ được phép cộng hợp sản lượng của các dòng xe xanh này vào sản lượng chung tối thiểu và sản lượng riêng tối thiểu của từng nhóm xe xăng, dầu tương ứng khi xét hưởng ưu đãi thuế.

Quy định này giúp các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô có chiến lược chuyển dịch sang xe xanh – vốn thường có sản lượng thấp trong giai đoạn đầu – vẫn đủ điều kiện được hưởng các ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện theo chương trình ưu đãi. Nghị định cũng cho phép doanh nghiệp sở hữu trên 35% vốn điều lệ tại một hoặc nhiều công ty sản xuất, lắp ráp ô tô được cộng gộp sản lượng xe của các công ty này để tính sản lượng tối thiểu xét hưởng ưu đãi.

Để triển khai thực hiện Nghị định số 199, Cục Hải quan đã có văn bản chỉ đạo các Chi cục Hải quan khu vực nhanh chóng tra cứu và phổ biến nội dung Nghị định. Các cán bộ, công chức và doanh nghiệp sẽ được hướng dẫn thực hiện đầy đủ và đúng quy định khi làm thủ tục hải quan. Mức thuế suất mới đã được cập nhật trên hệ thống VNACCS/VCIS và sẽ tự động áp dụng từ ngày 13/7/2025.

Đối với các tờ khai xuất nhập khẩu phát sinh từ ngày 8/7 đến trước 13/7/2025 nếu có thay đổi mức thuế theo Nghị định, các Chi cục Hải quan sẽ hướng dẫn doanh nghiệp khai báo bổ sung và xử lý thuế kịp thời theo quy định. Trường hợp phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện, yêu cầu gửi phản ánh qua Ban Nghiệp vụ thuế hải quan (Cục Hải quan) để được hỗ trợ xử lý.