Lào Cai, một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam, đã trải qua một quá trình hợp nhất lịch sử vào năm 2004, khi hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái được kết hợp thành một tỉnh duy nhất. Sự kiện này không chỉ mang ý nghĩa về mặt hành chính và tổ chức bộ máy mà còn đại diện cho một cuộc tái cơ cấu không gian phát triển ở quy mô vùng. Điều này cho phép Lào Cai định hình lại chiến lược tăng trưởng trong dài hạn, trong đó du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn.

Với việc sở hữu hệ thống tài nguyên du lịch đặc biệt phong phú và đa dạng, Lào Cai hiện nay có tiềm năng to lớn để trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn. Các điểm đến nổi tiếng như Sa Pa, Bắc Hà, Y Tý của Lào Cai cũ và Mù Cang Chải, Suối Giàng, Văn Chấn, Trạm Tấu, Yên Bình của Yên Bái cũ đã tạo nên một hệ sinh thái du lịch liên hoàn và đa dạng, thu hút sự quan tâm của du khách từ nhiều nơi trên thế giới.

Theo số liệu mới nhất, trong 6 tháng đầu năm, Lào Cai đã đón 7,3 triệu lượt khách và đạt doanh thu hơn 21.130 tỷ đồng. Thị trường khách nội tỉnh đang có sự chuyển dịch rõ nét với những hành trình ngắn theo mô hình ‘vòng tròn’, giúp phân bổ lại dòng khách và giảm tải cho các điểm đến truyền thống. Điều này cho thấy sự linh hoạt và sáng tạo trong việc phát triển du lịch tại Lào Cai.

Tuy nhiên, để biến lợi thế thành sức mạnh và tiềm năng thành sản phẩm, Lào Cai cần giải quyết một số thách thức quan trọng. Hiện nay, phần lớn các địa phương và điểm đến mới trong tỉnh vẫn đang làm du lịch theo hướng tự phát, thiếu liên kết vùng và thiếu sự dẫn dắt của quy hoạch chiến lược. Điều này đòi hỏi sự can thiệp và định hướng của chính quyền địa phương để tạo ra sự phát triển bền vững.

Chất lượng nguồn nhân lực du lịch cũng là một thách thức cần được quan tâm. Để giải quyết vấn đề này, cần có chiến lược đào tạo và tái đào tạo nguồn nhân lực du lịch, từ cán bộ quản lý, hướng dẫn viên, đến người dân làm du lịch cộng đồng. Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ giúp Lào Cai cung cấp dịch vụ du lịch tốt hơn và chuyên nghiệp hơn.

Chuyển đổi số trong du lịch cũng là một khâu đột phá cần thực hiện ngay. Việc số hóa dữ liệu điểm đến, bản đồ du lịch điện tử, ứng dụng di động hỗ trợ du khách, thanh toán không tiền mặt, quản lý phản hồi dịch vụ… cần được tích hợp đồng bộ và đưa vào vận hành thực tế. Điều này sẽ giúp Lào Cai trở nên hiện đại và thân thiện hơn với du khách.

Lào Cai đang có tất cả điều kiện cần để phát triển du lịch bền vững. Điều còn thiếu là sự vào cuộc mạnh mẽ của toàn hệ thống chính trị – doanh nghiệp – người dân. Nếu biết khơi thông điểm nghẽn, đầu tư đúng trọng điểm, phát triển đúng chiều sâu, Lào Cai hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm du lịch bền vững của cả vùng trung du và miền núi Bắc bộ trong những năm tới.

Du lịch vùng cao đang trải qua một cuộc bứt phá ngoạn mục nhờ vào quá trình chuyển đổi số và tinh thần chủ động từ người dân bản địa. Những người dân này đang trở thành người kể chuyện chân thực và hấp dẫn nhất về văn hóa, phong tục quê hương mình.

Tại tỉnh Tuyên Quang, làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông ở thôn Pả Vi Hạ đã trở thành biểu tượng cho sự vươn lên của người dân bản địa. Với 19 hộ dân tham gia mô hình homestay, họ không chỉ kinh doanh mà còn tích cực gìn giữ và phát huy phong tục truyền thống. Anh Nùng Thanh Sấn, chủ homestay Meo Vac Ethnic, là một trong những người tiên phong khai phá cách làm du lịch mới bằng cách quay video, viết bài và chia sẻ văn hóa Mông trên TikTok và Facebook.

Chuyển đổi số đang mở ra bước ngoặt cho du lịch vùng cao Việt Nam. Tại Bản Liền và Y Tý, Lào Cai, người dân bản địa đã biết tận dụng mạng xã hội, video và QR code để quảng bá văn hóa và thu hút khách du lịch. Họ không chỉ làm du lịch mà còn trở thành người kể chuyện sinh động nhất về chính quê hương mình.

Trưởng ban quản lý Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông, Chu Minh Quang, cho biết rằng chuyển đổi số là cách nhanh nhất để người dân vùng cao tự quảng bá chính mình. Quan trọng nhất vẫn là thay đổi tư duy để người dân hiểu rằng chính họ là người kể chuyện hấp dẫn nhất về bản làng mình.

Tuy nhiên, vẫn còn những điểm nghẽn cần được khai thông, như hạ tầng viễn thông chưa đồng đều, khả năng tiếp cận công nghệ của người dân còn chênh lệch và thiếu đội ngũ hướng dẫn có chuyên môn. Hơn thế, chuyển đổi số nếu không đi kèm gìn giữ bản sắc sẽ dễ dẫn đến thương mại hóa văn hóa.

Để du lịch vùng cao phát triển bền vững, tỉnh Lào Cai đang kiện toàn bộ máy quản lý, phát triển nhân lực, thúc đẩy số hóa, bảo vệ môi trường và hợp tác quốc tế. Mục tiêu đến năm 2030 là đón 15 triệu lượt khách, doanh thu trên 71.000 tỷ đồng, tạo việc làm cho khoảng 65.000 người.

Có thể thấy, chuyển đổi số đang mang lại cơ hội phát triển cho du lịch vùng cao, nhưng việc cân bằng giữa phát triển và bảo tồn văn hóa bản địa vẫn là một thách thức cần được giải quyết. Tuy nhiên, với sự chủ động của người dân bản địa và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, du lịch vùng cao đang có tiềm năng trở thành một ngành kinh tế quan trọng, góp phần nâng cao cuộc sống cho người dân bản địa.