Trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, sự xuất hiện của các công cụ trị liệu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang đánh dấu một xu hướng mới đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi được đặt ra liên quan đến khả năng đồng cảm, độ an toàn và mức độ sẵn sàng của các công cụ này.
Hiện nay, các công ty công nghệ lớn đang tích cực đưa AI vào ứng dụng trong ngành y tế, từ phân tích hình ảnh y tế, chẩn đoán bệnh lý, cho đến việc phát triển các ‘bác sĩ ảo’ có khả năng mô phỏng và hỗ trợ bệnh nhân. Lĩnh vực sức khỏe tâm thần đang nổi lên như một trong những lĩnh vực thu hút sự chú ý đặc biệt. AI được xem như một ‘người bạn đồng hành’ về tâm lý với chi phí thấp, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ tâm lý.
Cốt lõi của liệu pháp tâm lý là khả năng lắng nghe và thấu cảm – những kỹ năng mà AI tạo sinh đang cố gắng mô phỏng. Khả năng này cho phép AI có thể hỗ trợ và đồng hành cùng người dùng trong những thời điểm khó khăn. Tiềm năng này đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư. Một số công ty như Haoxinqing, Scietrain và Mirror Ego đang khai thác thị trường ngách, phát triển các công cụ trị liệu chuyên sâu dựa trên AI cảm xúc.
Đa số các nền tảng và ứng dụng hỗ trợ tâm lý bằng AI hiện nay đều cung cấp các dịch vụ thông qua các ứng dụng trực tuyến, nơi người dùng có thể trò chuyện với các trợ lý ảo về những vấn đề tâm lý mà họ đang gặp phải. Một số ví dụ tiêu biểu bao gồm các ứng dụng như Woebot, Wysa và Replika. Những ứng dụng này sử dụng các thuật toán học máy và xử lý ngôn ngữ tự nhiên để phân tích và đưa ra các phản hồi phù hợp với tình trạng tâm lý của người dùng.
Tuy nhiên, liệu AI đã thực sự sẵn sàng để tiếp nhận và xử lý các cảm xúc phức tạp của con người? Liệu các công cụ này có thể đảm nhiệm những quyết định quan trọng liên quan đến đánh giá rủi ro tâm thần hay không? Đây là những câu hỏi quan trọng đòi hỏi sự xem xét và đánh giá kỹ lưỡng.
Nhiều công ty công nghệ lớn như JD Health và Alibaba Cloud đang tích cực thử nghiệm ý tưởng này. JD Health vừa giới thiệu ứng dụng đồng hành được vận hành bởi mô hình Jingyi Qianxun do hãng tự phát triển. Tongyi Xingchen của Alibaba Cloud cũng hướng tới ứng dụng thiên về đồng hành và trò chuyện.
Dù vậy, lĩnh vực trị liệu bằng AI vẫn còn khá mới mẻ và còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Người dùng dễ dàng nhận thấy mô típ lặp đi lặp lại trong các tương tác với AI: AI thường an ủi, thể hiện sự đồng cảm, rồi trình bày giải pháp theo cách điềm tĩnh. Điều này phản ánh rõ ở dữ liệu huấn luyện mà AI sử dụng.
Một vấn đề quan trọng khác là lo ngại về vấn đề an toàn. Một nhà tư vấn đã cảnh báo về trường hợp AI không nhận ra dấu hiệu ý định tự tử trong tin nhắn của người dùng, thậm chí còn khuyến khích họ ‘can đảm làm theo cảm xúc’. Trong môi trường lâm sàng, chuyên gia trị liệu có thể chuyển bệnh nhân đến nơi hỗ trợ chuyên sâu, chỉ định khám tâm thần hoặc kê đơn thuốc. Tuy nhiên, AI thì không thể làm điều đó.
Tính khả thi về mặt kinh doanh cũng là một trở ngại khác. Nhiều công cụ trị liệu AI nhắm trực tiếp tới người tiêu dùng, nhưng chuyển đổi người dùng thông thường thành khách hàng trả phí là điều không dễ. Do đó, các công ty cần phải xem xét kỹ lưỡng về mô hình kinh doanh và các chiến lược tiếp cận thị trường.
Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trực tuyến từng trải qua nhiều đợt tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, hầu hết nền tảng đều gặp khó khăn trong việc biến trị liệu trực tuyến thành mô hình kinh doanh độc lập và bền vững.
Một số nền tảng lớn cũng tích hợp công cụ trị liệu AI vào hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe của họ. JD Health, công ty có doanh thu chủ yếu từ bán dược phẩm, đã tích hợp công cụ sức khỏe tâm thần vào dịch vụ của hãng. Việc tích hợp này nhằm mục đích cung cấp một giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện và hỗ trợ người dùng tốt hơn.
Tóm lại, mặc dù công cụ trị liệu ứng dụng AI đang có tiềm năng lớn trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Việc đảm bảo độ an toàn, khả năng đồng cảm và mức độ sẵn sàng của các công cụ này là hết sức quan trọng. Đồng thời, các công ty cần phải xem xét kỹ lưỡng về mô hình kinh doanh và các chiến lược tiếp cận thị trường để đảm bảo sự thành công và bền vững của các dịch vụ này.
Để biết thêm thông tin về các công cụ trị liệu AI và xu hướng mới trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, vui lòng truy cập https://www.healthychild.org hoặc https://www.heartsmindswise.com .
