Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu và quản lý các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Họ đã phát hiện ra rằng các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện.
Sông ngòi đóng vai trò quan trọng như những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cho các hệ sinh thái đa dạng. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã là một bài toán đau đầu với các nhà nghiên cứu trong hơn một thế kỷ.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về động lực của các nhánh sông. Họ đã lập bản đồ và phân tích dữ liệu từ 84 con sông trên toàn cầu trong 36 năm, sử dụng các hình ảnh vệ tinh để theo dõi sự thay đổi của các dòng sông.
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện là hai yếu tố quan trọng quyết định đến sự hình thành các nhánh sông. Khi tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại: đơn dòng và đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều là sông đa dòng, trong khi sông Mississippi đơn dòng ở Mỹ là một ngoại lệ.
Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu hơn về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức giúp tính toán thời gian cần thiết để một con sông hình thành dòng chảy mới. Công thức này bao gồm các biến số như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới, giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi.
Thông tin từ nghiên cứu này có thể giúp các nhà quản lý và hoạch định chính sách đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi. Đồng thời, nghiên cứu này cũng góp phần nâng cao hiểu biết của chúng ta về các quá trình tự nhiên và tác động của con người lên môi trường.
Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng kết quả của họ sẽ giúp thúc đẩy các nỗ lực phục hồi sông ngòi và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Đại học California, Santa Barbara hoặc Nature, nơi công bố nghiên cứu này.
